Οφέλη, αλλά και “γκρίζες ζώνες” –οι οποίες κρύβουν ζημιές για όσους οφειλέτες ενταχθούν σ’ αυτή–, φέρνει η νέα ρύθμιση των 120 δόσεων για ασφαλιστικά χρέη προς όλα τα Ταμεία, η οποία προαναγγέλλεται ότι θα ξεκινήσει στα τέλη Απριλίου ή στις αρχές Μαΐου.
Τα οφέλη σχετίζονται με το μεγάλο “κούρεμα” στο αρχικό ύψος του χρέους αλλά και στις προσαυξήσεις. Ωστόσο, υπάρχουν θολά σημεία και “κίνδυνοι” για τους επαγγελματίες: από τον εγκλωβισμό τους σε πολύ χαμηλές συντάξεις έως το μεγάλο ρίσκο απώλειας της ρύθμισης και τη δημιουργία οφειλετών δύο ταχυτήτων.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που ήταν διαθέσιμες έως και το απόγευμα της Παρασκευής, η εν λόγω διάταξη θα περιλαµβάνει τη ρύθµιση των 120 δόσεων για χρέη τόσο των αυτοαπασχολούµενων προς τον τέως ΟΑΕΕ και το τέως ΕΤΑΑ όσο και των εργοδοτών προς το τέως ΙΚΑ.
Το “κούρεμα”
Η ρύθμιση για τα χρέη στο τέως ΙΚΑ –τα οποία είναι και τα υψηλότερα που έχει καταγράψει ο ΕΦΚΑ– θα προβλέπει γενναίο “κούρεμα” (100%) των προσαυξήσεων και τελών εκπρόθεσμης καταβολής μόνο στην περίπτωση που αυτά εξοφληθούν εφάπαξ.
Αντίθετα, αν τα σχετικά χρέη εξοφληθούν σε έως 120 δόσεις, το “κούρεμα” θα αφορά μόνο το 50% των προστίμων.
Χαμηλή σύνταξη
Όσον αφορά τη ρύθμιση των αυτασφαλισμένων στον τέως ΟΑΕΕ και στο τέως ΕΤΑΑ, προβλέπει 120 δόσεις, είτε κάποιος οφειλέτης επιλέξει τον επανυπολογισμό των οφειλών του για την περίοδο 2002-2016 είτε όχι. Ωστόσο, όποιος επιλέξει τον επανυπολογισμό, θα έχει μεν το όφελος της μείωσης των χρεών του κατά 60% -65%, αλλά θα λάβει και αναλογικά χαμηλότερη σύνταξη σε σχέση με εκείνον που δεν επιλέξει επανυπολογισμό. Επίσης αδικαιολόγητο φαίνεται το γεγονός ότι δεν δίδεται η δυνατότητα επανυπολογισμού για τα χρέη προ του 2002.
Κίνδυνος απώλειας
Σχετικά με τους όρους ένταξης ενός οφειλέτη στη ρύθμιση, αυτοί προβλέπουν την καταβολή των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών του 2019.
Ωστόσο, αν κάποιος χρωστά εισφορές για την περίοδο 2017-2018 και καταβάλει εισφορές του 2019 (προκειμένου να ενταχθεί στη ρύθμιση), οι πληρωμές αυτές θα καταλογιστούν –από τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ– ως πληρωμές εισφορών της περιόδου 2017-2018.
Έτσι, πρακτικά, ο οφειλέτης θα πρέπει να πληρώσει όλες τις ανεξόφλητες εισφορές μεταξύ του Ιανουαρίου 2017 και του μήνα στον οποίο θα ενταχθεί και να παραμείνει στη ρύθμιση (στο διάστημα μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου 2019).
Η ρύθμιση
Αναφορικά µε την ρύθµιση που θα αφορά τα χρέη των αυτασφαλισµένων ελεύθερων επαγγελµατιών προς τον τέως ΟΑΕΕ και το τέως ΕΤΑΑ, θα µπορούν να ενταχθούν και να εξοφληθούν σε έως 120 δόσεις:
– Ληξιπρόθεσµες εισφορές της περιόδου 2002-2016
Οι εισφορές υπέρ της κύριας ασφάλισης θα µπορούν, εφόσον το ζητήσει ο οφειλέτης, να επανυπολογιστούν µε βάση τον νόµο Κατρούγκαλου, δηλαδή µε βάση το ελάχιστο µηνιαίο ασφαλιστέο εισόδηµα του 2018 (586 ευρώ) µε συντελεστή 20%.
Έτσι, θα µειωθούν οι κύριες οφειλές, κατά µέσο όρο κατά 60%-65%, και ακόµα περισσότερο (85%) θα µειωθούν οι προσαυξήσεις και τα πρόστιµα µε τα οποία έχουν επιβαρυνθεί.
“Γκρίζα ζώνη”: Το “κούρεμα” των χρεών φέρνει “κούρεμα” συντάξεων
Η µείωση των εισφορών κύριας ασφάλισης (µέσω του επανυπολογισµού τους) για όποιον οφειλέτη επιλέξει κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε µελλοντική σύνταξη χαµηλότερη σε σχέση µε εκείνη την οποία θα λάµβανε αν δεν επέλεγε επανυπολογισµό.
Όποιος οφειλέτης δεν επιλέξει επανυπολογισµό των ληξιπρόθεσµων εισφορών του θα µπορεί επίσης να εξοφλήσει τις οφειλές του σε 120 δόσεις, αλλά θα λάβει αναλογικά υψηλότερη σύνταξη σε σχέση µε εκείνη την οποία θα λάβει όποιος επιλέξει επανυπολογισµό.
Επίσης, όποιος οφειλέτης δεν τηρήσει τους όρους της ρύθµισης θα “τιµωρηθεί” µε την επαναφορά των οφειλών της περιόδου 2002-2016 στο επίπεδο που βρίσκονταν προ του επανυπολογισµού τους, αφού αφαιρεθεί το ποσό το οποίο κατέβαλε µέσω των δόσεων.
Παράδειγμα
Έστω ασφαλισμένος στον τέως ΟΑΕΕ χρωστά στη 15ετία 2002-2016 το ποσό των 36.000 ευρώ. Αν επιλέξει τον επανυπολογισμό των εισφορών βάσει του νόμου Κατρούγκαλου, το χρέος του θα πέσει ακόμα και στα 12.600 ευρώ. Εξοφλώντας το νέο χρέος του (12.600 ευρώ) σε 120 δόσεις, θα λάβει σύνταξη, αν δεν έχει άλλο χρόνο ασφάλισης, 345 ευρώ (εθνική σύνταξη με 15 χρόνια). Αν εξοφλήσει το παλιό χρέος (36.000 ευρώ), θα λάβει υψηλότερη σύνταξη, βάσει των διατάξεων του ν. Κατρούγκαλου.
– Οφειλές της περιόδου 2017-2018
Πρόκειται για τις εισφορές οι οποίες έχουν υπολογιστεί ήδη µε βάση το εισόδηµα που δήλωσε κάθε επαγγελµατίας στην Εφορία µε κατώτατο “πλαφόν”, όσον αφορά το ασφαλιστέο εισόδηµα, τα 7.032 ευρώ σε ετήσια βάση (586 ευρώ/µήνα). Έτσι, οι εισφορές αυτές προφανώς δεν θα επανυπολογιστούν.
“Γκρίζα ζώνη”: Η ένταξη στη ρύθμιση οδηγεί σε “προεξόφληση” των εισφορών του 2017 -2019
Βασικός όρος για την ένταξη στη ρύθµιση είναι η καταβολή των τρεχουσών εισφορών του 2019. Ωστόσο, για όποιον έχει οφειλές την περίοδο 2017-2018 και εξοφλήσει ειδοποιητήρια του 2019, οι πληρωµές αυτές θα καταλογιστούν στο 2017-2018. Έτσι, θα µειωθούν µεν οι οφειλές του για το 2017-2018, αλλά θα εµφανιστούν ως απλήρωτες οι εισφορές του 2019, την ίδια ώρα που η ρύθµιση θα προβλέπει την υποχρεωτική εµπρόθεσµη καταβολή τους προκειµένου να µη χαθούν τα οφέλη από αυτήν.
Με άλλα λόγια, όποιος οφειλέτης αιτηθεί να ενταχθεί στη ρύθµιση “υποχρεώνεται”, εµµέσως πλην σαφώς, να εξοφλήσει όλες τις απλήρωτες εισφορές του από 1/1/2017 έως τουλάχιστον και τις 30/4/2019…
Παράδειγμα
Έστω σύμβουλος επιχειρήσεων ο οποίος αθέτησε τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις του και δεν πλήρωσε καμία εισφορά το 2018. Έτσι, κατ’ ελάχιστον έχει οφειλές ύψους 2.011 ευρώ. Παράλληλα, δεν έχει πληρώσει καμία εισφορά το α’ 4μηνο του 2019 και, έτσι, έχει χρέος 554 ευρώ. Αν καταβάλει το χρέος του 2019, προκειμένου να ενταχθεί στη ρύθμιση των 120 δόσεων, το ποσό αυτό θα πιστωθεί υπέρ των χρεών του 2018. Έτσι, θα εξοφλήσει το α’ 4μηνο του 2018 και όχι το α’ 4μηνο του 2019. Δεδομένου ότι η ένταξη στη ρύθμιση απαιτεί την εξόφληση των τρεχουσών εισφορών του 2019, οδηγείται έμμεσα ο οφειλέτης στην προηγούμενη εξόφληση των εισφορών του 2018.
– Οφειλές προ του 2002
Οι εισφορές αυτές δεν θα επανυπολογιστούν µε βάση τον νόµο Κατρούγκαλου, αλλά θα παραµείνουν όπως έχουν υπολογιστεί µε το σύστηµα που ίσχυε την περίοδο εκείνη.
“Γκρίζα ζώνη”: Δύο μέτρα και δύο σταθμά για ίδιες κατηγορίες χρεών
Το υπ. Εργασίας αρχικά είχε διαρρεύσει πως οι εν λόγω οφειλές δεν επανυπολογίζονται γιατί δεν υπάρχουν ηλεκτρονικά αρχεία της Εφορίας για το δηλωτέο εισόδηµα των επαγγελµατιών προ του 2002. Ωστόσο, από τη στιγµή που το υπ. Εργασίας αποφασίζει τον επανυπολογισµό των εισφορών του 2002-2016 µε το ελάχιστο ασφαλιστέο εισόδηµα, το λογικό θα ήταν να µπορεί να γίνει επανυπολογισµός και των προ του 2002 οφειλών. Δεδοµένου ότι κάτι τέτοιο δεν θα συµβεί, θα συντελεστεί αδικία σε βάρος των οφειλετών.
Παράδειγμα
Έστω επαγγελματίας χρωστά 2.400 ευρώ το 2001 και 2.400 ευρώ το 2002. Θα μπορούν να επανυπολογιστούν βάσει του νόμου Κατρούγκαλου μόνο τα χρέη του 2002 και όχι του 2001, αν και υπολογίστηκαν τότε με το ίδιο σύστημα. Έτσι, για το 2002 το χρέος θα ανέλθει κοντά στα 840 ευρώ, ενώ για το 2001 θα παραμείνει στα 2.400 ευρώ.
Διακανονισμός και για τα εργοδοτικά χρέη στο ΙΚΑ
Στη ρύθµιση που αφορά ληξιπρόθεσµες εργοδοτικές οφειλές προς το τέως ΙΚΑ (δηλ. για εισφορές επί των αποδοχών του προσωπικού τους) θα µπορούν να ενταχθούν όλες οι σχετικές υποχρεώσεις που “γεννήθηκαν” έως και το τέλος του 2018. Δύο θα είναι οι δυνατότητες οι οποίες θα δίδονται στους οφειλέτες:
– Για όποιον εργοδότη επιλέξει να πληρώσει εφάπαξ τις οφειλές του, θα υπάρξει διαγραφή του 100% των προσαυξήσεων και των προστίµων µε τις οποίες αυτές επιβαρύνθηκαν.
– Για όποιον οφειλέτη επιλέξει να πληρώσει σε έως 120 δόσεις τις οφειλές του, θα υπάρξει διαγραφή του 50% των προσαυξήσεων και των προστίµων.