Πριν από μερικούς μήνες γράψαμε για τη ρύπανση από τετραχλωροαιθένιο σε δύο πηγές της Καστοριάς. Πρόσφατα, σε γεώτρηση εργοστασίου επεξεργασίας δερμάτων στην περιοχή, η παραπάνω ουσία, που δεν έπρεπε να ξεπερνάει τα 10 μg /l, βρέθηκε σε συγκέντρωση 7.802 μg/lit. Το εργοστάσιο έκλεισε προσωρινά, ο δήμος κινείται νομικά.
Τον περασμένο Μάρτιο, το inside story δημοσίευσε δύο ρεπορτάζ σχετικά με τον εντοπισμό τριχλωροαιθενίου και τετραχλωροαιθενίου σε γεωτρήσεις και πηγές της Καστοριάς. Συγκεκριμένα γράψαμε ότι:
- Τον Ιούλιο του 2018, η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης Καστοριάς (ΔΕΥΑΚ) έβγαλεΣτην εισαγγελία η υπόθεση με το μολυσμένο νερό στο Δισπηλιό Καστοριάς ανακοίνωση, όπου ανέφερε ότι σύμφωνα με αποτελέσματα των αναλύσεων του νερού ύδρευσης του οικισμού Δισπηλιού, ανιχνεύθηκε η ουσία τριχλωρο-τετραχλωροαιθένιο σε συγκεντρώσεις πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια και επέβαλε περιορισμό για κάθε χρήση του εκτός WC. Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι το τετραχλωροαιθένιο είναι μία ουσία που έχει χαρακτηριστεί από την επιστημονική κοινότητα ως «πιθανώς καρκινογόνος».
- Τον Φεβρουάριο του 2019 η ΔΕΥΑΚ προχώρησεΔεύτερη «πηγή» ρύπανσης για το νερό στην Καστοριά | inside story σε δειγματοληψία για να ελέγξει την ποιότητα του νερού σε μία άλλη πηγή της περιοχής, ονόματι Μπέης Μπουνάρ. Από τα αποτελέσματα των ελέγχων προέκυψε ότι και σε αυτήν την πηγή υπήρξε υπέρβαση της τιμής του τετραχλωροαιθενίου, αφού εντοπίστηκαν 14 μg/l της ουσίας, την ώρα που το ανώτατο όριο είναι 10 μg/l.
Κατόπιν οι αρμόδιες Αρχές προχώρησαν σε περαιτέρω ελέγχους γεωτρήσεων της περιοχής, ώσπου μία μέρα συνεργείο της Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας έφτασε σε χώρο της επιχείρησης της D.M. ABEE, για να κάνει υδροληψία από γεώτρηση που χρησιμοποιούσε το εργοστάσιό της, εγκατεστημένο στην περιοχή «Λαγούρα» του Άργους-Ορεστικού, ενός δήμου πέντε χιλιόμετρα έξω από το Δισπηλιό και 12 χιλιόμετρα έξω από την Καστοριά.
«Από το περασμένο καλοκαίρι, όταν και εντοπίστηκαν οι πρώτες ανησυχητικές τιμές τριχλωροαιθενίου και τετραχλωροαιθενίου, ξέραμε ότι οι εν λόγω ουσίες χρησιμοποιούνται κατά κανόνα από επιχειρήσεις επεξεργασίας δερμάτων και άλλα καθαριστήρια. Προέρχονταν δηλαδή από ανθρώπινη δραστηριότητα και όχι από τη φύση», είπε στο inside story ο αντιπεριφερειάρχης Καστοριάς, Σωτήρης Αδαμόπουλος. «Ως εκ τούτου από τις αρμόδιες Αρχές δόθηκε βάρος στον έλεγχο τέτοιου είδους επιχειρήσεων».
Αυτό όμως που έδειξαν οι μετρήσεις στη γεώτρηση του εργοστασίου D.M. ΑΒΕΕ, δεν το περίμεναν οι ελεγκτές. Η συγκέντρωση τετραχλωροαιθενίου έφτανε στο ύψος των 7.802 μg/lit, την ώρα που το το ανώτατο φυσιολογικό όριο είναι στα 10 μg /l. Στις 14 Μαΐου η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας ζήτησε από τις αρμόδιες αρχές «τον άμεσο και κατά προτεραιότητα έλεγχο της δραστηριότητας». Το εργοστάσιο έκλεισε τρεις εβδομάδες αργότερα και συγκεκριμένα στις 7 Ιουνίου.
«Από την έρευνα αποκαλύφθηκε ότι ήταν σπασμένος ένας αγωγός μεταφοράς αποβλήτων του εργοστασίου, με αποτέλεσμα να ρυπαίνεται το υπέδαφος και να υπάρχει κίνδυνος ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα. Γι’ αυτό το λόγο οι αρμόδιες υπηρεσίες σφράγισαν την επιχείρηση, μέχρι να γίνει αποκατάσταση του σωλήνα και να επανέλθουν οι τιμές αυτής της ουσίας στα φυσιολογικά επίπεδα», λέει ο κ. Αδαμόπουλος.
kastoria_chartia.jpg
Σύμφωνα με όσα είπε στο inside story ο κ. Αδαμόπουλος, η διοίκηση δεν προχώρησε στην επιβολή κάποιου προστίμου προς την επιχείρηση, πέρα από την προσωρινή αναστολή λειτουργίας του εργοστασίου. Οι νέοι έλεγχοι που πραγματοποιήθηκαν στη γεώτρηση μετά το κλείσιμο του εργοστασίου έδειξαν «μία μείωση της ρύπανσης από τετραχλωροαιθένιο, που κυμαίνεται μεταξύ 1.100-1.200 μg/lit», όπως μας ενημέρωσε ο κ. Αδαμόπουλος, κάτι που σημαίνει ότι η τιμή της εν λόγω ουσίας παραμένει σε πολύ υψηλότερα από τα ανώτατα φυσιολογικά όρια. «Αυτό που τώρα μας ανησυχεί είναι ότι δεν ξέρουμε πότε ξεκίνησε η ρύπανση από τον σπασμένο αγωγό. Αυτό σημαίνει ότι η διαρροή μπορεί να άρχισε πολύ καιρό πριν τη διαπίστωσή της. Γι’ αυτό συνεχίζουμε τους ελέγχους και στις γύρω γεωτρήσεις, ώστε να δούμε αν υπάρχει αντίστοιχη μόλυνση. Μέχρι τώρα τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, καθώς δείχνουν ότι δεν έχει υπάρξει επέκταση της μόλυνσης από αυτή τη γεώτρηση», πρόσθεσε ο αντιπεριφερειάρχης στο inside story.
Δεν είναι ωστόσο όλοι εξίσου αισιόδοξοι: «Τα γεγονότα λένε ότι πριν από σχεδόν έναν χρόνο διαπιστώθηκε μία σημαντική ρύπανση νερού από τριχλωρο-τετραχλωροαιθένιο σε γεώτρηση που υδροδοτούσε το Δισπηλιό με πόσιμο νερό. Και τώρα βλέπουμε ότι νέοι έλεγχοι εντόπισαν εξαιρετικά υψηλές τιμές τετραχλωροαιθενίου σε γεώτρηση εργοστασίου επεξεργασίας δερμάτων», είπε στο inside story o Γιώργος Μαλέας, πρόεδρος του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Καστοριάς. «Οι Αρχές δεν μας έχουν ενημερώσει σχετικά με τις πηγές των προηγούμενων ρυπάνσεων. Ωστόσο, αυτό που σίγουρα ξέρουμε είναι ότι σε όλες τις ρυπάνσεις εντοπίζεται η ίδια ρυπαντική ουσία, η οποία προκύπτει από ανθρώπινη δραστηριότητα και συγκεκριμένα από τον καθαρισμό υφασμάτων και μεταλλικών επιφανειών, όπως συμβαίνει στα βυρσοδεψεία. Ακόμη, αυτό που ξέρουμε είναι ότι τα σημεία όπου έχουν εντοπιστεί τα κρούσματα ρύπανσης είναι αρκετά κοντά μεταξύ τους και άρα είναι εύλογοι οι φόβοι της τοπικής κοινότητας για γενικότερη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα, ανεξάρτητα από το αν τη ρύπανση έχουν προκαλέσει ένας ή πολλοί παράγοντες. Ποιος μπορεί να διαβεβαιώσει ότι μία μεγάλη ρύπανση σε μία γεώτρηση δεν θα επεκταθεί γενικότερα στον υδροφόρο ορίζοντα;».
Μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων του ελέγχου στο εργοστάσιο της επιχείρησης D.M. ABEE, το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Καστοριάς έβγαλεΤο Εργατικό Κέντρο Καστοριάς ζητά εξηγήσεις για την μόλυνση του νερού και για τους εργαζόμενους της επιχείρησης που έκλεισε | Καστοριανή Εστία ανακοίνωση, ζητώντας ενημέρωση από τις αρμόδιες Αρχές για το «πόσο χρονικό διάστημα ήταν σπασμένος ο αγωγός που μόλυνε το υπέδαφος της περιοχής-υδροφόρο ορίζοντα και εάν αυτή η διαρροή συνδέεται με τις υψηλές συγκεντρώσεις τετραχλωροαιθυλένιου […] που βρέθηκαν το 2018 σε πλησιέστερη πηγή μόλις 2,5 χλμ στο Δισπηλιό».
Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ένα γεγονός που έλαβε χώρα πολύ πριν την πρώτη αποκάλυψη για ρύπανση του νερού στην Καστοριά. Τον Ιανουάριο του 2017, μετά από θετική εισήγηση του δημάρχου Άργους-Ορεστικού, Παναγιώτη Κεπαπτσόγλου, η οικονομική επιτροπή του δήμου αποφάσισε ομόφωνα την αποδοχή δωρεάς της εταιρείας D.M. ABEE, η οποία παραχώρησεΈκτακτο: Κόκκινος συναγερμός από το τετραχλωροαιθυλένιο στο Άργος Ορεστικό | Καστοριανή Εστία για 20 χρόνια τη χρήση εγκατάστασης φίλτρου ενεργού άνθρακα στη δεξαμενή των Αμπελοκήπων, ενός χωριού στην Καστοριά, πολύ κοντά στο Δισπηλιό και το Άργος-Ορεστικό. Ως αιτία της δωρεάς αναφέρεται στο σχετικό έγγραφοΔιαβάστε εδώ το σχετικό έγγραφο. «να επιλυθεί το υπάρχον πρόβλημα στο δίκτυο ύδρευσης Δ.Δ. Αμπελοκήπων, Ι. Δραγούμη», χωρίς ωστόσο να αναφέρεται συγκεκριμένα ποιο ήταν το πρόβλημα στο δίκτυο ύδρευσης. Σε ανακοίνωσή της, η παράταξη της Λαϊκής Συσπείρωσης του Άργους-Ορεστικού είπεΛαϊκή Συσπείρωση: Μπήκαν φίλτρα στη δεξαμενή των Αμπελοκήπων πριν δύο χρόνια | Καστοριανή Εστία ότι «ήρθε στο δημοτικό συμβούλιο απόφαση αποδοχής δωρεάς των συγκεκριμένων φίλτρων από μεγάλη επιχείρηση της περιοχής προς τον Δήμο. Τότε απευθύναμε σχετική ερώτηση και λάβαμε την απάντηση πώς τα συγκεκριμένα φίλτρα ήταν απαραίτητα για τη διασφάλιση της ποιότητας του νερού, λόγω ανίχνευσης μιας ουσίας –προϊόν βιομηχανικής επεξεργασίας– την οποία τα συγκεκριμένα φίλτρα μπορούν να δεσμεύσουν».
Το ερώτημα που προκύπτει είναι προφανές: Ποιο ήταν το «υπάρχον πρόβλημα στο δίκτυο ύδρευσης Δ.Δ. Αμπελοκήπων» και ποια ήταν η ουσία που ανιχνεύτηκε και τα συγκεκριμένα φίλτρα μπορούσαν να δεσμεύσουν; Σχετικά με αυτό το ζήτημα, ο δήμαρχος Άργους-Ορεστικού Παναγιώτης Κεπαπτσόγλου είπε στο inside story ότι «το πρόβλημα αφορούσε σε μία γεώτρηση του χωριού των Αμπελοκήπων, η οποία ήταν πολύ βαθιά και εξαιτίας αυτού εκεί πρωτοεμφανίστηκε το πρόβλημα με το τετραχλωροαιθένιο. Καθώς αυτή η ουσία είναι βαρύτερη από το νερό, όλα τα κατάλοιπα από τα λύματα των γουναράδικων της Καστοριάς μαζεύτηκαν εκεί όπου αντλούσαμε νερό, στον ίδιο υδροφορέα, και έτσι εμφανίστηκε για πρώτη φορά το τετραχλωροαιθένιο, πριν ακόμη ωστόσο η γεώτρηση δοθεί για χρήση, δηλαδή όταν ακόμα ήταν στη φάση της δοκιμαστικής άντλησης. Αφού αποκαταστάθηκε η γεώτρηση με την τοποθέτηση των φίλτρων, τότε δόθηκε με ασφάλεια το νερό για πόσιμη χρήση».
Σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις, ο κ. Κεπαπτσόγλου είπε στο inside story ότι o δήμος του έχει υποβάλει μήνυση στην D.M. ΑΒΕΕ για τη μόλυνση και υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα, αλλά δεν πιστεύει ότι η υπόθεση αυτή συνδέεται με τις άλλες πηγές που βρέθηκαν μολυσμένες στην Καστοριά. «Η ρύπανση στο Δισπηλιό οφείλεται στο ότι η περιοχή μας έχει πολλά γουναράδικα και βυρσοδεψεία που χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη ουσία, το τετραχλωροαιθένιο, η οποία βρίσκεται σε υπολείμματα από την επεξεργασία δερμάτων και το πλύσιμο γουναρικών, τα οποία έχουν πεταχτεί ελεύθερα στο περιβάλλον. Από εκεί έχει προκληθεί η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα σε όλη την περιοχή της Καστοριάς».
Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ, το inside story επικοινώνησε με την επιχείρηση D.M. ABEE και ζήτησε πληροφορίες σχετικά με την αστοχία του αγωγού στο εργοστάσιό της. Συγκεκριμένα, ρωτήσαμε την εταιρεία:
- Γνωρίζετε πόσο καιρό υπήρχε αστοχία/διαρροή στον σωλήνα του εργοστασίου σας, η οποία προκαλούσε τις αυξημένες τιμές τετραχλωροαιθυλένιου στη γεώτρηση;
- Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η μη έγκαιρη διαπίστωση της αστοχίας στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου σας πριν τη συγκέντρωση υψηλών τιμών τετραχλωροαιθυλένιου;
- Πιστεύετε ότι η παραπάνω διαρροή συνδέεται με τις αυξημένες τιμές τετραχλωροαιθυλένιου που έχουν εντοπιστεί σε άλλες γεωτρήσεις της Καστοριάς;
- Πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις αρμόδιες Αρχές, το εργοστάσιό σας προκάλεσε τη διαρροή τετραχλωροαιθυλένιου σε ποσότητες κατά 78.020% υψηλότερες από εκείνες της ανώτατης φυσιολογικής τιμής, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι το τετραχλωροαιθένιο είναι μία ουσία που έχει χαρακτηριστεί από την επιστημονική κοινότητα ως «πιθανώς καρκινογόνος»;
Η D.M. ABEE μας απέστειλε την παρακάτω απάντηση: «Η εταιρεία μας αυτή την στιγμή βρίσκεται σε φάση αντιμετώπισης των προβλημάτων που προέκυψαν με στόχο την πλήρη αναδιοργάνωση της σε όσα σημεία είναι αναγκαίο, ώστε να εξασφαλιστεί άμεσα η προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος σε εφαρμογή της Εθνικής και Ενωσιακής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Όπως είναι γνωστό, και διερευνάται ήδη αρμοδίως, η ρύπανση στην περιοχή που αποτελεί το θέμα έρευνάς σας δεν προέρχεται από μία πηγή, αλλά από το πλήθος των βυρσοδεψείων που λειτουργούσαν στο παρελθόν, ή/και λειτουργούν ως σήμερα, oρισμένα εκ των οποίων δεν διαθέτουν βιολογικό καθαρισμό των λυμάτων τους. Επίσης και από πλήθος γουνοποιητικών επιχειρήσεων και καθαριστήρια. Η περιοχή μελετάται αρμοδίως σε επίπεδο Λεκάνης Απορροής, ώστε να εντοπιστούν οι πιέσεις που ασκούνται και οι πηγές ρύπανσης σύμφωνα με την Οδηγία της Ε. Ένωσης για την διαχείριση των υδάτων. Με την ολοκλήρωση των εργασιών, στις οποίες δίνουμε απόλυτη προτεραιότητα και αυτή τη στιγμή εστιάζουμε όλη την εργασία μας, ευχαρίστως θα σας ενημερώσουμε αναλυτικά εσάς, αλλά και ευρύτερα τους πολίτες της περιοχής μας, για τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε και για τα άμεσα, δραστικά μέτρα που λάβαμε για την διασφάλιση της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος».
Κάτοικοι της Καστοριάς εξέφρασαν και αυτοί στο inside story τους φόβους τους ότι το πρόβλημα της ρύπανσης στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερο. Συγκεκριμένα, μας είπαν ότι οι επιχειρήσεις επεξεργασίας δερμάτων οφείλουν να συγκεντρώνουν ουσίες και λύματα που προκύπτουν από τις δραστηριότητές τους και να τα δίνουν σε διαπιστευμένες εταιρείες που είναι επιφορτισμένες με τη συγκέντρωση και την απόσυρσή τους, ώστε να μην καταλήγουν στο περιβάλλον. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία έχει κάποιο επιπλέον κόστος για τις εταιρείες και οι κάτοικοι μας έχουν εκφράσει επανειλημμένα την ανησυχία τους ότι η ρύπανση μπορεί να προέρχεται και από απόθεση λυμάτων απευθείας στο περιβάλλον από κάποιο εργοστάσιο που θέλησε να μην ακολουθήσει τη νόμιμη διαδικασία.
«Η τοπική αυτοδιοίκηση όφειλε να έχει βρει και να δημοσιοποιήσει τις αιτίες των συνεχών ρυπάνσεων που εντοπίζονται στην Καστοριά», σχολίασε στο inside story o Δημήτρης Ιατρίδης, δημοσιογράφος της Καστοριανής Εστίας και κάτοικος της Καστοριάς. «Ωστόσο, αυτό δεν έχει γίνει μέχρι τώρα. Κατά την εκτίμησή μου, αυτό οφείλεται αφενός στα ισχυρά συμφέροντα των επιχειρήσεων γούνας στην περιοχή, αφετέρου στο ότι ενδέχεται να προκύψουν και ευθύνες για πολιτικά πρόσωπα, αν βρεθούν οι υπαίτιοι. Γι’ αυτό και το επίπεδο της ενημέρωσης από τις τοπικές Αρχές περιορίζεται σε γενικεύσεις, ενώ γενικότερα πολιτικοί και υποψήφιοι διατηρούν σιγήν ιχθύος για το θέμα».
Το inside story επικοινώνησε με την Ολυμπία Τελιγιορίδου, βουλευτή, υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και υποψήφια βουλευτή με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Καστοριά, καθώς και με τη Μαρία Αντωνίου, βουλευτή και υποψήφια βουλευτή με τη ΝΔ στην Καστοριά. Και στις δύο θέσαμε τα παρακάτω κοινά ερωτήματα:
- Πώς σχολιάζετε τα κρούσματα μόλυνσης νερού στην Καστοριά και ότι εργοστάσιο της εταιρείας D.M. ABEE προκάλεσε, σύμφωνα με τις αρμόδιες Αρχές, τη συγκέντρωση πολύ υψηλών τιμών τετραχλωροαιθυλένιου, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι το τετραχλωροαιθένιο είναι μία ουσία που έχει χαρακτηριστεί από την επιστημονική κοινότητα ως «πιθανώς καρκινογόνος»;
- Στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικού σας έργου, έχετε πάρει πρωτοβουλίες ή έχετε προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες σχετικά με τα ανωτέρω κρούσματα μόλυνσης νερού στην Καστοριά;
- Κάτοικοι της Καστοριάς μας εξέφρασαν την άποψη ότι η συντριπτική πλειονότητα της πολιτικής τάξης και των υποψηφίων της Καστοριάς δεν στηρίζει την τοπική κοινότητα στις εκκλήσεις της για αποκάλυψη των πηγών των μολύνσεων στο νερό της Καστοριάς, καθώς υπάρχει ισχυρή επιρροή των επιχειρήσεων γούνας πάνω στους πολιτικούς. Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την παραπάνω άποψη και γιατί;
Το αίτημα του inside story για απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα έμεινε αναπάντητο τόσο από την κ. Τελιγιορίδου, όσο και από την κ. Αντωνίου.
Η σιωπή γύρω από το μπαράζ κρουσμάτων ρύπανσης στην Καστοριά δεν αφήνει μόνο εύλογο χώρο για τις ανησυχίες των κατοίκων. Αφήνει, ακόμη περισσότερο, σημαντικά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με την πιθανή επέκταση της ρύπανσης στην πρωτογενή παραγωγή της περιοχής εξαιτίας της ύπαρξης του τριχλωροαιθενίου στο έδαφος. «Αν δεν απαντηθούν τα ερωτήματα σχετικά με την έκταση της ρύπανσης, κάποια στιγμή το πρόβλημα θα λάβει διαστάσεις και τότε θα λέμε “γιατί τόσο καιρό δεν έλεγε κανένας τίποτα;”», πρόσθεσε στο inside story ο κ. Ιατρίδης. «Ας δράσουμε, λοιπόν, άμεσα, πριν είναι πολύ αργά».