Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος δημοσκόπος, για να αντιληφθεί το μέγεθος της ανθρωπικστικής κρίσης που μαστίζει την Καστοριά τα τελευταία πολλά χρόνια. Αρκεί να περπατήσει στους δρόμους της πόλης ακόμα και σε ώρες “αιχμής”, όπως είχε επικρατήσει να λέγεται παλαιότερα για την πάλαι ποτέ ακμάζουσα Καστοριά. Και να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι, αυτό που προεξοφλείται με την τελευταία απογραφή, για δραματική μείωση του πληθυσμού, κυρίως στα αστικά κέντρα του νομού.
Όμως το πρόβλημα δεν εντοπίζεται ούτε στην προ ούτε στην μετά- κορονοϊό περίοδο. Έχει βαθύτερες καταβολές σε βάθος χρόνου.
Για ένα περίεργο λόγο (όχι όμως και ακατανόητο) η οικονομία της Καστοριάς εξαρτάται τα τελευταία χρόνια, λόγω γούνας, από την οικονομία της Ρωσίας. Αν και το οικονομικό μοντέλο της μιας είναι εκ διαμέτρου αντίθετο με το οικονομικό μοντέλο της άλλης. Πλην όμως το βασικό προϊόν της Καστοριάς, που είχε αποπεμφθεί απ΄ όλες τις άλλες αγορές, βρήκε καταφύγιο στην αχανή αγορά της Ρωσίας για αρκετά χρόνια. Ειδικά στην μετασοβιετική Ρωσία, όταν έγινε η μεγάλη έκρηξη στην άλλοτε ελεγχόμενη οικονομία της χώρας.
Αλλά αυτό δεν κράτησε και πολύ, γιατί η μετάβαση από τον κρατισμό προς τον καπιταλισμό δεν υπήρξε ποτέ αναίμακτη. Η κατακόρυφη πτώση της συναλλαγματικής αξίας του ρούβλι το έτος 1995,συμπαρέσυρε στην περιδίνηση και την οικονομία της γούνας, που είχε τεράστιο “άνοιγμα” στην ρωσική αγορά.
Οι συνέπειες είναι γνωστές και είχαν άμεσο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις της Καστοριάς, πολλές από τις οποίες δεν άντεξαν τους κλυδωνισμούς και έβαλαν γρήγορα λουκέτο!
Στα χρόνια που ακολούθησαν, υπήρξε μια σχετική ηρεμία στις εξαγωγές γουναρικών προς την Ρωσία και πολλοί έσπευσαν να προεξοφλήσουν ότι μια νέα περίοδος ανοίγει στο εμπόριο της γούνας και κατ΄ επέκταση στην οικονομική άνθιση των δύο κέντρων Καστοριάς και Σιάτιστας.
Φαίνεται όμως ότι άλλα οι γουνοποιοί βούλονται και άλλα ο Πούτιν κελεύει…
Τα τελευταία γεγονότα με την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, υπήρξαν, όπως σωστά ερμηνεύτηκαν, η “ταφόπλακα” της καστοριανής γουνοποιϊας. Αλλά και το “κύκνειο άσμα” της πόλης των γουνοποιών και – τώρα – των κύκνων.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο αυτό που λέγεται, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ότι στην ομώνυμη λεωφόρο, κυκλοφορούν περισσότεροι… κύκνοι απο τους ανθρώπους!
Και το ερώτημα που προκύπτει είναι αν θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτή η κατρακύλα;
Ασφαλώς και θα μπορούσε να αποφευχθεί αν είχε προβλεφθεί έγκαιρα. Διότι, όπως και στην ιατρική επιστήμη, έτσι και στην οικονομία, η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές.
Φαίνεται όμως ότι η Καστοριά, ανάμεσα σε τόσα άλλα ελλείμματα, είχε και έλλειμα σε προγνώστες και διαγνώστες. Γι΄ αυτό και οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν από τους εκάστοτε τοπικούς φορείς, είχαν ορίζοντα εξαμήνου.
Και πέραν τούτου ουδέν…