Αναδρομή της «Ν» στη δύσκολη διετία που ζήσαμε όλοι με το ξέσπασμα της πανδημίας του νέου κορωνοϊού Covid-19. Οι απώλειες συνανθρώπων μας, οι παρενέργειες των lockdowns, αλλά και τα όποια θετικά προέκυψαν, όπως η επιτάχυνση της ψηφιοποίησης υπηρεσιών και του τρόπου άσκησης οικονομικών δραστηριοτήτων.
Πέρασαν ήδη δύο χρόνια από την ημέρα που η χώρα μας ήρθε αντιμέτωπη με τον άγνωστο εχθρό που καταγράφηκε πλέον στην ιστορία με την κωδική ονομασία Covid-19.
Οι νεότερες γενιές δεν γνωρίζαμε τι σημαίνει πανδημία, δεν είχαμε ζήσει πολέμους και φυσικά ήταν άγνωστη λέξη η καραντίνα. Στην αρχή, ο κόσμος το πήρε πολύ ελαφριά, θεωρώντας πως θα είναι κάτι περαστικό. Όταν όμως ξεκίνησαν οι πρώτοι θάνατοι, αρχίσαμε όλοι να ανησυχούμε. Οι επιστήμονες ήρθαν αντιμέτωποι με μια νόσο που δεν ήξεραν πώς να την αντιμετωπίσουν. Όλοι συνειδητοποίησαν τη σοβαρότητα του θέματος όταν είδαν μεγάλες επιχειρήσεις, κυβερνήσεις και ερευνητές να ενώνουν τις δυνάμεις τους.
Η αγωνία και η ανησυχία κατάφεραν να φωλιάσουν σε κάθε σπιτικό μετά το πρώτο lockdown. Πόλεις και χωριά φαντάσματα κυριολεκτικά. Οι άδειοι δρόμοι μάς άδειαζαν την ψυχή, μας φόβιζαν.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τακτικές εμφανίσεις στην τηλεόραση έκανε κάθε δυνατή προσπάθεια να μας εμψυχώσει. Δόθηκε μάλιστα κεντρική εντολή όλες οι ενημερώσεις για την πανδημία να γίνονται τηλεοπτικά, ώστε να μη νομίζει ο κόσμος ότι κάτι του κρύβουν. Έτσι μπήκε στη ζωή όλων μας ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο με τον ήρεμο τόνο της φωνής του, την ανθρωπιά και τη σεμνότητα που τον διέκρινε. Κοντά του ο τέως υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς, ο σκληρός της παρέας, όπως τον χαρακτήριζε ο κόσμος, γιατί ήταν αυτός που ανακοίνωνε κάθε φορά τα περιοριστικά μέτρα. Ωστόσο, στάθηκε βράχος όλο αυτό το διάστημα και παλεύοντας συγχρόνως με την πανδημία και με τις μεγάλες φωτιές στην Εύβοια, κινδύνεψε να χάσει και τη δική του ζωή.
Ο τέως υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας μαζί με τον υφυπουργό Βασίλη Κοντοζαμάνη και τον τότε πρόεδρο του ΕΟΔΥ, Παναγιώτη Αρκουμανέα, προσπαθούσαν να κρατήσουν όρθιο το Εθνικό Σύστημα Υγείας και να αντέξει τα κύματα ασθενών που καθημερινά έφταναν στα νοσοκομεία.
Στη μάχη της ενημέρωσης εφημερίδες, site, τηλεοράσεις και ραδιόφωνα. Οι δημοσιογράφοι ξεχάσαμε τι θα πει Σαββατοκύριακο, γιορτή και αργία. Όλες οι μέρες και οι νύχτες μας ήταν ίδιες. Οι συντάκτες Υγείας γίναμε μια γροθιά. Ό,τι μάθαινε ο ένας, αυτόματα μεταφερόταν σε όλους, όποιος δεν μπορούσε να καλύψει μια είδηση του την έστελναν οι συνάδελφοι. Μαζί μαθαίναμε για τους συνανθρώπους μας που έχαναν τη μάχη για τη ζωή. Κάποιοι εξ αυτών ήταν συγγενείς, φίλοι, συνάδελφοι ή συνεργάτες. Θρηνούσαμε όλοι μαζί. Επωμιστήκαμε όμως και ένα μεγαλύτερο βάρος. Αυτό της ενημέρωσης των οικείων των ασθενών. Οι επισκέψεις στα νοσοκομεία απαγορεύονταν, στα τηλέφωνα ποιος να απαντήσει, οι υγειονομικοί κυριολεκτικά κοιμόντουσαν στα πατώματα και δεν έφευγαν από τις θέσεις τους. Έτσι εμείς προσπαθούσαμε να μάθουμε για τον κάθε ασθενή σε τι κατάσταση είναι για να ενημερώσουμε τους δικούς του ανθρώπους. Λύγισα πολλές φορές όταν η απάντηση που ήρθε από την άλλη γραμμή ήταν «Δυστυχώς δεν τα κατάφερε».
Ο κόσμος κλεισμένος στο σπίτι προσπαθούσε να μάθει να συμβιώνει. Άλλο να είσαι λίγες ώρες την ημέρα με τα παιδιά σου, τους συντρόφους ή τους γονείς σου και άλλο 24ωρα ολόκληρα, για μήνες. Τα social media βοήθησαν σημαντικά στην επικοινωνία, αλλά και στο ξέσπασμα. Έγιναν όλοι ευρηματικοί, γιατί πώς αλλιώς να εξηγήσεις σε παιδιά ότι δεν πρέπει να βγουν από το σπίτι, να δουν τους φίλους τους, να πάνε στο σχολείο τους. Άλλοι το διασκέδαζαν με παιχνίδια, άλλοι μαθαίνοντας να μαγειρεύουν. Βρύσες που έσταζαν καιρό φτιάχτηκαν, παράθυρα διορθώθηκαν, πατώματα τρίφτηκαν, ντουλάπια καθαρίστηκαν και πάει λέγοντας.
Για μη θυμηθούμε το θέμα της άθλησης. Ξαφνικά όλοι οι Έλληνες έγιναν ποδηλάτες, μαραθωνοδρόμοι, μέχρι και skate έκαναν. Ενώ όσοι δεν είχαν τετράποδο για να το βγάλουν βόλτα, ζητούσαν του γείτονα.
Παρ’ όλα αυτά, εκτινάχθηκαν τα ψυχικά προβλήματα λόγω της κλεισούρας και αυξήθηκε η πώληση ψυχοφαρμάκων παγκοσμίως.
Είχε όμως και τα θετικά του το κλείσιμο. Μπορεί να μην είχαμε ανοιχτά μαγαζιά αλλά για πρώτη φορά οι Έλληνες ανακάλυψαν τις δυνατότητες των ηλεκτρονικών καταστημάτων και οι επιχειρηματίες την επέκταση των πωλήσεών τους με νέους τρόπους. Αυξήθηκαν τόσο πολύ οι ηλεκτρονικές αγορές, που έκανες παραγγελία το Πάσχα για το βαφτιστήρι σου και έπαιρνε το δώρο τα Χριστούγεννα, γιατί τα courier δεν προλάβαιναν τον φόρτο εργασίας.
Επιπλέον είδαμε οι μεγαλύτεροι έπειτα από πολλά χρόνια και οι νεότεροι για πρώτη φορά τι θα πει καθαρό περιβάλλον. Το γεγονός ότι δεν δούλευε τίποτα, εργοστάσια, βιοτεχνίες, αυτοκίνητα κ.λπ. μείωσε σημαντικά τους ρύπους.
Έπειτα από δύο χρόνια πάλης και εμπειρίας με την πανδημία μάθαμε να την αντιμετωπίζουμε λιγότερο ως καταστροφή και περισσότερο ως ευκαιρία για θετικές εμπειρίες ανάπτυξης και επανατοποθέτησης αξιών και στόχων, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο και συνεχίζουμε τον αγώνα μέχρι να έρθει η πολυπόθητη ημέρα που δεν θα καταγράφουμε πλέον κρούσματα και θανάτους και κανένα σπίτι δεν θα ζει με την αγωνία ενός νοσηλευόμενου σε ΜΕΘ.
Ο «χορός» των μεταλλάξεων
Οι μεταλλάξεις του κορωνοϊού άλλαξαν πολλές φορές τα δεδομένα στην πορεία της πανδημίας, φέρνοντας σε απελπιστική θέση κυβέρνηση και επιστήμονες. Παραλλαγές ειδικού ενδιαφέροντος ήταν οι:
- Alfa (Άλφα), Ηνωμένο Βασίλειο, Σεπτέμβριος 2020
- Beta (Βήτα) Νότια Αφρική, Μάιος 2020
- Gamma (Γάμα) Βραζιλία, Νοέμβριος 2020
- Delta (Δέλτα) Ινδία, Οκτώβριος 2020
Πέραν αυτών είχαμε και τις: Epsilon (Έψιλον) ΗΠΑ, Zeta (Ζήτα) Βραζιλία, Eta (Ήτα) σε πολλές χώρες, Theta (Θήτα) Φιλιππίνες, Iota (Γιώτα) ΗΠΑ, Kappa (Κάπα) Ινδία, Lamda (Λάμδα) Περού.
Η σημαντικότερη όλων όμως αποδείχθηκε η Δέλτα, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Όταν έκανε την εμφάνισή της, στις 27 Ιουνίου 2021, η Ελλάδα κατέγραφε συνολικό αριθμό 420.905 κρουσμάτων και 12.664 θανάτων. Μέσα σε 8 μήνες τα κρούσματα έφτασαν στα 2.470.212 και οι θάνατοι τις 26.036. Οι ειδικοί την χαρακτήρισαν ως την πιο θανατηφόρο όλων των μεταλλάξεων, ενώ ακόμα και σήμερα μετράμε απώλειες από ασθενείς που νοσηλεύονται στις ΜΕΘ με τη μετάλλαξη αυτή.
Από τον Νοέμβριο του 2021 ήρθε στην Ελλάδα η υπερμεταδοτική μετάλλαξη Όμικρον, η οποία πρωτοεμφανίσθηκε στην Μποτσουάνα. Μέχρι στιγμής δείχνει να έχει την κυριότητα των κρουσμάτων στη χώρα μας, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, όμως δεν έχει δείξει να είναι το ίδιο απειλητική με τη Δέλτα, όσον αφορά τους θανάτους.
Η επόμενη μέρα
Ο κορωνοϊός μάς στέρησε αρκετά πράγματα. Πρώτα απ’ όλα αγαπημένους ανθρώπους, έπειτα την ελευθερία της επαφής με άλλους ανθρώπους, μας έκρυψε τα χαμόγελα πίσω από τις μάσκες και μας έκανε να μην αναγνωρι ζόμαστε μεταξύ μας. Όμως μας δίδαξε κιόλας. Μας έμαθε να μη θεωρούμε τίποτα δεδομένο, να ζούμε τη στιγμή και να αγαπάμε τους ανθρώπους μας, να προσφέρουμε στον συνάνθρωπο. Ακόμη, έβαλε τις βάσεις για σημαντικές αλλαγές τόσο στην Υγεία όσο και σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς, με τη χρήση των νέων τεχνολογιών και τη μεταφορά της τεχνογνωσίας. Η Ε.Ε. οχυρώνεται και μαζί της και η Ελλάδα για να μην αντιμετωπίσουμε ποτέ στο μέλλον παρόμοια πρόκληση χωρίς υποδομές.