Ίσως κάπως παράξενος ο τίτλος του άρθρου μας. ΄
Όμως ο χρόνος σταμάτησε. Τα πενήντα χρόνια είναι ακριβώς χτες. Ίσως και σήμερα. Δεν χάθηκε τίποτα από την μνήμη. Η μνήμη τα σφιχταγκάλιασε. Τα κράτησε γερά μέσα της.
Κι αυτό γιατί; Γιατί ξαναθυμόμαστε τα τραγικά γεγονότα, τις μεγάλες στιγμές στην υγρή και μουντή Θεσσαλονίκη του Νοέμβρη του 1973.
Δεν ήταν στην πρόθεσή μας να προβάλουμε κάτι. Να εκμεταλλευτούμε κάτι. Να ξεπληρώσουμε ένα γραμμάτιο. Οι στιγμές, οι ώρες, οι μέρες που ζήσαμε το Νοέμβρη του 1973, κλεισμένοι στην πολυτεχνική σχολή της Θεσσαλονίκης, δεν χωράνε τέτοιους συμβιβασμούς, τέτοια ξεπληρώματα.
Ήμαστε φοιτητές σε σχολές του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το Νομό Καστοριάς. Πέντε με έξι αν θυμάμαι καλά. Πήραμε τη μεγάλη απόφαση την Παρασκευή 16 Νοέμβρη να βρεθούμε στην κατάληψη της πολυτεχνικής σχολής. Να βοηθήσουμε κι εμείς τον μεγάλο αντιφασιστικό και αντιχουντικό αγώνα που είχε ξεκινήσει ήδη στην Αθήνα, στην Πάτρα, στα Γιάννενα.
Κάθε σχολή είχε εκλέξει τη συντονιστική της επιτροπή. Εγώ, εκλεγμένος στην συντονιστική επιτροπή της Φιλοσοφικής Σχολής. Υπήρξε βέβαια και η Συντονιστική Επιτροπή της κατάληψης που εκλέχθηκε από τους καταληψίες.
Ο νεανικός ενθουσιασμός, η αυτοπειθαρχία και η ελεύθερη κινητικότητα προσώπων και ιδεών, ο σεβασμός των συλλογικών αποφάσεων, η ανοιχτή ιδεολογική και πολιτική αντιπαράθεση και η αίσθηση ότι κάτι μεγάλο συνέβαινε, ήταν τα χαρακτηριστικά της φοιτητικής κατάληψης.
Νωρίς στήθηκε και στην Πολυτεχνική Σχολή ραδιοσταθμός που ακουγόταν σε μεγάλη απόσταση γύρω από την Θεσσαλονίκη. Τα κείμενα και τα συνθήματα που μεταδίδονταν με πολυφωνία και απηχούσαν το ιδεολογικό και πολιτικό πλαίσιο της κατάληψης, ξεκίνησαν με φοιτητικά αιτήματα και κορυφώθηκαν με την καταγγελία της δικτατορίας και τη δημοκρατική πρόταση για την αλλαγή του πολιτικοκοινωνικού συστήματος.
Τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου 17 Νοέμβρη, ο Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης περικυκλώθηκε από στρατιωτικά άρματα, δύο τανκς, αριστερά και δεξιά της κεντρικής πύλης του Πολυτεχνείου και από τμήμα λοκατζήδων και παρουσία του «πρύτανη των τανκς» του ΑΠΘ. Ε. Σδράκα, πειθανάγκασαν τους φοιτητές να εγκαταλείψουν το κτίριο. Παρά τις υποσχέσεις του Πρύτανη ότι δεν θα γίνουν συλλήψεις, κατά την έξοδο, συνελήφθησαν 150 περίπου φοιτητές, από τους οποίους κρατήθηκαν κάτω από άθλιες συνθήκες και βασανισμούς, ως πρωταίτιοι της κατάληψης 35 άτομα, (5 φοιτήτριες, 28 φοιτητές και δύο δημοσιογράφοι).
Μεταξύ των κρατουμένων ήταν και ένας φοιτητής από το Άργος Ορεστικό όπως και ο συγκάτοικός μου, φοιτητής στην Νομική Θεσσαλονίκης και εκ των ηγετικών στελεχών του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος στην Θεσσαλονίκη.
Η εξέγερση των φοιτητών (κι όχι μόνο) τον Νοέμβρη του 1973 έληξε με τραγικές συνέπειες. Νεκροί, τραυματίες, ψυχικά τραυματισμένοι, νέα πιο σκληρή χούντα, χάραξη νέας πορείας και στρατηγικής από το λαϊκό κίνημα για να πέσει η δικτατορία.
Τα μηνύματα της εξέγερσης των φοιτητών πάντα επίκαιρα. Δεν εκπληρώθηκαν οι στόχοι της εξέγερσης των φοιτητών. Ο απολογισμός εκείνης της εξέγερσης συνεχίζεται ως και σήμερα. Με διαφορετικές εκτιμήσεις και αναλύσεις. Όμως για μένα, για μας έτσι απότομα άρχισε ή πολιτική ενηλικίωση, η σιγουριά της αλήθειας και ο έρωτας και η επανάσταση και η δικαιοσύνη και όπως λέει ο Μπρεχτ, ήμασταν για λίγο οι νέοι άνθρωποι των εποχών που έρχονται και της καινούργιας χαραυγής πάνω στις πολιτείες που δεν χτίστηκαν ακόμη.
Για μένα, αυτές οι στιγμές χαράχτηκαν τόσο ανεξίτηλα βαθιά μες την ψυχή μου, που ακόμα και τώρα, μισό αιώνα μετά, βουρκώνω όταν τις αναπολώ.
14 Νοεμβρίου 2023
Θεόδωρος Βραγγάλας
