Τι πιστεύουν οι Έλληνες για δικτατορία και Πολυτεχνείο – Ποιος ιδεολογικός χώρος αμφιβάλλει για τη δημοκρατία

Πενήντα χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τι πιστεύουν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες για την 21η Απριλίου, το Πολυτεχνείο αλλά και γενικά για τις δικτατορίες;

Σε αυτά τα ερωτήματα κλήθηκαν να απαντήσουν 3.058 άντρες και γυναίκες, που συμμετείχαν στη μεγάλη πανελλαδική έρευνα «Ακτινογραφία της Ακροδεξιάς», την οποία διενήργησε η aboutpeople για λογαριασμό του Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή, από τις 17 έως τις 20 Οκτωβρίου 2023.

Η δικτατορία

Στην ερώτηση αν σε ορισμένες περιπτώσεις η δικτατορία είναι ίσως προτιμότερη από τη δημοκρατία:

• Το 81,8% διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
• Το 15,7% συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί.

Υπογραμμίζεται ότι η συγκεκριμένη ερώτηση αφορά γενικά στη δικτατορία και όχι στη δικτατορία της 21ης Απριλίου.

Οι απαντήσεις με βάση την ηλικιακή κατηγορία των ερωτηθέντων, δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερες διακυμάνσεις, με εξαίρεση την ηλικιακή κατηγορία 17-24 όπου το ποσοστό συμφωνίας παρουσιάζεται σχετικά αυξημένο (19%).

Σχετικά αυξημένο είναι επίσης το ποσοστό στους άντρες έναντι των γυναικών (18,6% έναντι 12,9%) και στους έχοντες/ουσες δευτεροβάθμια εκπαίδευσης συγκριτικά με όσες/ους έχουν τριτοβάθμια (20,3% έναντι 13%).

Σε ό,τι αφορά τις κατηγοριοποιήσεις με βάση την ψήφο στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, τα αποτελέσματα είναι τα εξής ως προς τα ποσοστά θετικής απάντησης:

• ΝΔ 15%
• ΣΥΡΙΖΑ 5,7%
• ΠΑΣΟΚ 9,1%
• ΚΚΕ 4,9%
• Σπαρτιάτες 65,9%
• Ελληνική Λύση 45,6%
• Νίκη 47,4%
• Πλεύση Ελευθερίας 15,4%

Με βάση την ιδεολογική αυτοτοποθέτηση, τα αποτελέσματα είναι τα εξής ως προς τα ποσοστά θετικής απάντησης:

• Αριστερά 6%
• Κεντροαριστερά 7,4%
• Κέντρο 11,7%
• Κεντροδεξιά 16,6%
• Δεξιά 37,3 %
• Δεν πιστεύω σε αυτούς τους διαχωρισμούς 23%

Η δικτατορία της 21ης Απριλίου

Στο ερώτημα αν η δικτατορία της 21ης Απριλίου είχε και θετικές όψεις:

• Το 70,9% διαφωνεί και μάλλον διαφωνεί.
• Το 19,7% συμφωνεί και μάλλον συμφωνεί.
• Το 9,4% δεν εκφράζει άποψη.

Στις απαντήσεις με βάση την ηλικιακή κατηγορία των ερωτηθέντων, η ηλικιακή κατηγορία 17-24 καταγράφει το μικρότερο ποσοστό θετικών απαντήσεων (12,6%), ενώ η ηλικιακή ομάδα 55-64 το μεγαλύτερο (22,8%).

Ένα 19,5% δηλώνει ότι η Χρυσή Αυγή θα ήταν ένα χρήσιμο κόμμα αν δεν πραγματοποιούσε εγκληματικές ενέργειες

Θα μπορούσε να γίνει λόγος και για αντιστροφή της εικόνας σε σχέση με τη γενικής ερώτηση για τη δικτατορία. Ωστόσο, δεν μπορεί να παραβλεφθεί το 19% του «Δεν ξέρω-Δεν απαντώ» που καταγράφεται στην ηλικιακή ομάδα 17-24.

Σχετικά αυξημένο είναι επίσης το ποσοστό στους άντρες έναντι των γυναικών (22,9% έναντι 16,8%), στους έχοντες/ουσες δευτεροβάθμια εκπαίδευσης σε σχέση με όσες/ους έχουν τριτοβάθμια (25,5% έναντι 16,5%), καθώς και στους διαμένοντες εκτός Αττικής έναντι των κατοίκων του Λεκανοπεδίου (22,3% έναντι 16,6%).

Σε ό,τι αφορά τις κατηγοριοποιήσεις με βάση την ψήφο στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, τα αποτελέσματα είναι τα εξής ως προς τα ποσοστά θετικής απάντησης:

• ΝΔ 23,9%
• ΣΥΡΙΖΑ 6,4%
• ΠΑΣΟΚ 10%
• ΚΚΕ 4,7%
• Σπαρτιάτες 68,3%
• Ελληνική Λύση 56,9%
• Νίκη 55,9%
• Πλεύση Ελευθερίας 16,8%

Με βάση την ιδεολογική αυτοτοποθέτηση, τα αποτελέσματα είναι τα εξής ως προς τα ποσοστά θετικής απάντησης:

• Αριστερά 4,7%
• Κεντροαριστερά 9,4%
• Κέντρο 13,8%
• Κεντροδεξιά 26,1%
• Δεξιά 50,7%
• Δεν πιστεύω σε αυτούς τους διαχωρισμούς 27,9%

Οι νεκροί του Πολυτεχνείου

Στην ερώτηση για το κλασικό fake news των χουντικών σχετικά με τη μη ύπαρξη νεκρών στην εξέγερση του Πολυτεχνείου,

• Το 76% απαντά ότι υπήρξαν νεκροί στην εξέγερση.
• Το 10,7% απαντά ότι δεν υπήρξαν.
• Το 13,3% δεν εκφράζει άποψη.

Με βάση την ηλικιακή κατηγορία των ερωτηθέντων, οι απαντήσεις περί μη ύπαρξης νεκρών είναι πιο αυξημένες στις ηλικίες 55 και άνω, κάτι που καταρρίπτει το στερεότυπο ότι οι νέοι δεν ξέρουν την Ιστορία μας ενώ οι οι πιο μεγάλοι τη γνωρίζουν καλύτερα.

Αυξημένο είναι επίσης το ποσοστό στους άντρες έναντι των γυναικών (13,8% έναντι 7,6%), κάπως αυξημένο στους/στις έχοντες/ουσες δευτεροβάθμια εκπαίδευσης σε σχέση με όσες/ους έχουν τριτοβάθμια (12,3% έναντι 9,8%), ενώ δεν υπάρχει ιδιαίτερη διαφορά σε όσους-ες κατοικούν εκτός Αττικής έναντι των κατοίκων του Λεκανοπεδίου (10,2% έναντι 11,3%).

Σε ό,τι αφορά τις κατηγοριοποιήσεις με βάση την ψήφο στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, τα αποτελέσματα είναι τα εξής ως προς τα ποσοστά άρνησης ύπαρξης νεκρών στο Πολυτεχνείο:

• ΝΔ 15,2%
• ΣΥΡΙΖΑ 2,6%
• ΠΑΣΟΚ 4,1%
• ΚΚΕ 3,8%
• Σπαρτιάτες 37,7%
• Ελληνική Λύση 21,7%
• Νίκη 19,8%
• Πλεύση Ελευθερίας 7%

Με βάση την ιδεολογική αυτοτοποθέτηση, τα αποτελέσματα είναι τα εξής ως προς τα ποσοστά αμφισβήτησης:

• Αριστερά 1,9%
• Κεντροαριστερά 2,9%
• Κέντρο 8,2%
• Κεντροδεξιά 21%
• Δεξιά 25,7%
• Δεν πιστεύω σε αυτούς τους διαχωρισμούς 11,3%

Η αμφισβήτηση ή οι αμφιβολίες για τη δημοκρατία εντοπίζονται μόνο στα δεξιά

Παρά τη γενικευμένη δυσαρέσκεια για τη λειτουργία της δημοκρατίας, η συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων (81,8%) απορρίπτει κατηγορηματικά την όποια αντιδημοκρατική εκτροπή.

Η αμφισβήτηση ή οι αμφιβολίες για τη δημοκρατία εντοπίζονται μόνο στα δεξιά. Δεν έχουμε δηλαδή αμφίπλευρη αμφισβήτηση της δημοκρατία;. Στην ερώτηση για το αν σε ορισμένες περιπτώσεις η δικτατορία είναι προτιμότερη από τη δημοκρατία, απαντάει θετικά το 6% των αυτοτοποθοτούμενων στην Αριστερά και το 50,7% των αυτοτοποθετούμενων στη Δεξιά.

Στην ερώτηση περί δικτατορίας γενικά, την αντιδημοκρατική τοποθέτηση υιοθετεί το 15,7% κι ένα 4,8% δεν απαντά.

Στην ερώτηση περί 21ης Απριλίου την αντιδημοκρατική τοποθέτηση υιοθετεί το 19,7% κι ένα 9,4% δεν απαντά.

Στην ερώτηση για τους νεκρούς του Πολυτεχνείου την αντιδημοκρατική τοποθέτηση υιοθετεί το 10,7% κι ένα 13,3% δεν απαντά.

Με βάση λοιπόν τις απαντήσεις, μπορούμε να διατυπώσουμε την εκτίμηση ότι ο σκληρός πυρήνας όσων εμφορούνται από αντιδημοκρατικές αντιλήψεις είναι στο 10%. Υπάρχει ένα δεύτερος κύκλος (πιο χαλαρός) που τείνει ευήκοον ους στην αμφισβήτηση της δημοκρατίας, ο οποίος αγγίζει το 20%. Υπο προϋποθέσεις, φαίνεται να υπάρχει κι ένα κοινό πέρα από τον δεύτερο κύκλο, που δεν θα απέρριπτε a priori ακροδεξιές τοποθετήσεις.

Προς επίρρωσιν της εκτίμησης, να σημειωθεί ότι στην έρευνα του Eteron ένα 19,5% δηλώνει ότι η Χρυσή Αυγή θα ήταν ένα χρήσιμο κόμμα αν δεν πραγματοποιούσε εγκληματικές ενέργειες, ενώ ένα 2,8% τη θεωρεί πατριωτικό κόμμα με κοινωνική προσφορά.

Δείτε ολόκληρη την έρευνα του Eteron εδώ.