Τέσσερις παρεμβάσεις για την άμεση στήριξη των νοικοκυριών και επιχειρήσεων που πλήττονται από την ενεργειακή κρίση ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Τα μέτρα
Συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε:
- Την αναδρομική επιστροφή του 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων που έχουν υποστεί οι καταναλωτές, αναδρομικά από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο. Το όριο της έκτακτης αυτής αποζημίωσης θα είναι τα 600 ευρώ και θα αφορά όλους τους πολίτες με ετήσιο εισόδημα έως και 45.000 ευρώ. Για τον Μάιο και τον Ιούνιο θα καλύπτεται κατά 50% η όποια αύξηση στην κατανάλωση και πέραν του ορίου των 300 κιλοβατωρών.
- Οι επιχειρήσεις παραγωγής ρεύματος θα κληθούν να καταβάλουν μέρισμα αλληλεγγύης στην κοινωνία. Με βάση το τελικό πόρισμα της Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, που αναμένεται τις αμέσως επόμενες μέρες, τα πρόσθετα συγκυριακά έσοδά τους θα φορολογηθούν με ένα ειδικό τέλος ύψους 90%.
- Ανεξάρτητα από τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, η ελληνική κυβέρνηση δρομολογεί από τον Ιούλιο ένα σύστημα που αποσυνδέει τις διεθνείς αυξήσεις του φυσικού αερίου από τους λογαριασμούς ρεύματος στη χώρα. Η διάρκεια αυτού του σχήματος θα έχει ορίζοντα έως και ένα χρόνο. Αναστέλλεται έτσι ουσιαστικά η ρήτρα αναπροσαρμογής.
- Τις επόμενες εβδομάδες ξεκινά το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – αλλάζω συσκευή», που πριμοδοτεί την απόσυρση των παλιών, ενεργοβόρων κλιματιστικών και ψυγείων. Το φθινόπωρο παράλληλα με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» των κατοικιών, δρομολογείται και το «Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις». Σχέδιο που θα επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων στις στέγες των κτηρίων τους.
Αναλυτικά το μήνυμα του πρωθυπουργού:
«Αγαπητοί μου συμπολίτες,
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ο πόλεμος που συνεχίζεται εκεί χτυπά ολόκληρο τον κόσμο, την Ευρώπη αλλά και τη χώρα μας. Και διεξάγεται όχι μόνο με πυραύλους και βόμβες, αλλά και με όπλο την ενέργεια και την τιμή του φυσικού αερίου, που έχει σκαρφαλώσει σε πρωτοφανή ύψη. Αυτή είναι που προκαλεί διαδοχικές ανατιμήσεις και ιδίως στο ηλεκτρικό ρεύμα. Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζεται στη ρίζα του μόνο με ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση. Όμως, σε αντίθεση με τις πρωτοβουλίες που πήρε για το Ταμείο Ανάκαμψης, εδώ η Ευρώπη εμφανίζεται -μέχρι σήμερα τουλάχιστον- κατώτερη των περιστάσεων. Και, δυστυχώς, η λύση της αργεί. Γι’ αυτό και η Ελλάδα συνεχίζει να την διεκδικεί αλλά στο μεταξύ δεν αδρανεί. Δεν θα την περιμένει. Γιατί πρώτος εγώ αισθάνομαι ότι οι δυσκολίες των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών μας δεν μπορούν να περιμένουν άλλο. Με απόφασή μου, λοιπόν, δρομολογείται ένα νέο Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης, με σταθερό προσανατολισμό τους πιο αδύναμους. Αυτήν τη φορά, όμως, και με μέτρα σημαντικής ανακούφισης για τη μεσαία τάξη.Βοηθήσαμε πολύ τα ευάλωτα νοικοκυριά, που είχαν χαμηλές καταναλώσεις. Αλλά είναι αλήθεια πως όσοι χρησιμοποίησαν λίγο περισσότερο ρεύμα -γιατί έπρεπε, για παράδειγμα, να θερμανθούν με κλιματιστικό ή έχουν μία μικρή δεύτερη κατοικία- βλέπουν υπέρογκες αυξήσεις στους λογαριασμούς τους. Με την κρατική στήριξη, αν και μεγάλη, να αποδεικνύεται μικρή για να σηκώσει το βάρος τους.ΕΝΦΙΑ. Και τώρα, η νέα δέσμη παρεμβάσεων θα απορροφήσει το 70% έως 80% της αύξησης στην τιμή της κιλοβατώρας για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τους αγρότες μας. Με ορίζοντα τους επόμενους 12 μήνες και με παρεμβάσεις σε όλα τα μέτωπα. Η πολιτεία οφείλει να στέκεται δίπλα στους πολίτες όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με βίαιες αλλαγές που μόνοι τους δεν μπορούν να διαχειριστούν. Το κάναμε στη διάρκεια της πανδημίας, το κάνουμε και τώρα, με την ενεργειακή κρίση. Ένα κράτος που προστατεύει την κοινωνία, επιμερίζοντας δίκαια το κόστος κάθε αναγκαστικής προσαρμογής. Αλλά και μία πολιτεία που μάχεται για να αναπτύσσεται η χώρα ώστε τους καρπούς της συλλογικής προόδου να τους γεύονται όλοι οι πολίτες. Αυτό είναι το όραμά μου και αυτό υπηρετώ με συνέπεια, κάθε μέρα. Σας ευχαριστώ.»
Αυτό από σήμερα αλλάζει. Είμαι αποφασισμένος να διορθώσουμε τις αδικίες του χθες, να οργανώσουμε καλύτερα την άμυνα του σήμερα, αλλά και να αποτρέψουμε κινδύνους του αύριο. Το νέο μας Πρόγραμμα παρεμβαίνει σε τέσσερα πεδία: Πρώτον, η πολιτεία επιστρέφει στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας το 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων που έχει υποστεί, αναδρομικά από τον Δεκέμβριο έως και τον Μάιο. Το όριο της έκτακτης αυτής αποζημίωσης θα είναι τα 600 ευρώ και θα αφορά όλους τους συμπολίτες μας με ετήσιο εισόδημα έως και 45.000 ευρώ. Ταυτόχρονα, για τον Μάιο και τον Ιούνιο θα καλύπτεται κατά 50% η όποια αύξηση στην κατανάλωση και πέραν των 300 KWh. Ενώ, επιπλέον, η νέα έκπτωση θα αφορά και τις μη κύριες κατοικίες, και μάλιστα για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης. Δεύτερον, όπως έχω δηλώσει, οι επιχειρήσεις παραγωγής ρεύματος θα κληθούν να καταβάλουν το δικό τους μέρισμα αλληλεγγύης στην κοινωνία, που δοκιμάζεται από την ακρίβεια. Με βάση, λοιπόν, το τελικό πόρισμα της Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, που αναμένεται τις αμέσως επόμενες μέρες, τα πρόσθετα συγκυριακά έσοδά τους θα φορολογηθούν με ένα ειδικό τέλος ύψους 90%. Πρόκειται, άλλωστε, για ποσά τα οποία θα διατεθούν για να ανακουφίσουν ελληνικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Γιατί είναι ώρες δράσης της πολιτείας αλλά και ώρες ευθύνης όλων μας. Τρίτον, ανεξάρτητα από τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, η ελληνική κυβέρνηση, με δική της πρωτοβουλία, δρομολογεί από τον Ιούλιο ένα σύστημα που αποσυνδέει τις διεθνείς αυξήσεις του φυσικού αερίου από τους λογαριασμούς ρεύματος στη χώρα. Η διάρκεια αυτού του σχήματος θα έχει ορίζοντα έως και ένα χρόνο. Με απλά λόγια, και με μία διπλή κρατική παρέμβαση τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική αγορά ενέργειας, θέτουμε ένα έμμεσο πλαφόν. Και, ταυτόχρονα, σταθεροποιούμε τις τιμές που φτάνουν στον καταναλωτή. Αναστέλλεται έτσι ουσιαστικά η ρήτρα αναπροσαρμογής. Και «κόβονται μαχαίρι» τα υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας. Η πρωτοβουλία είναι δίκαιη, τεκμηριωμένη και κοστολογημένη. Και, το κυριότερο, δεν δημιουργεί προβλήματα ανταγωνισμού που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν νομικά τα θετικά αποτελέσματά της για τους καταναλωτές. Τέλος, μετατρέπουμε την εξοικονόμηση ενέργειας σε «ασπίδα» κάθε πολίτη και κάθε επιχείρησης απέναντι στους εκβιασμούς όσων ποντάρουν στην άσκοπη σπατάλη της. Τις επόμενες εβδομάδες ξεκινά το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω – αλλάζω συσκευή», που πριμοδοτεί γενναία την απόσυρση των παλιών, ενεργοβόρων κλιματιστικών και ψυγείων. Ενώ το φθινόπωρο, παράλληλα με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» των κατοικιών, δρομολογείται και το «Εξοικονομώ για Επιχειρήσεις». Ένα σχέδιο που θα επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων στις στέγες των κτηρίων τους. Η φθηνότερη ενέργεια όμως είναι αυτή που δεν καταναλώνεται ποτέ. Συνεπώς, μικρές αλλαγές στις συνήθειες μας, όπως μικρές αλλαγές στις ρυθμίσεις των κλιματιστικών μας, θα φέρουν αμέσως και χαμηλότερους λογαριασμούς. Ετσι βοηθούμε και το περιβάλλον αλλά και το πορτοφόλι μας. Συμπολίτες μου, Για να καταλήξω σε αυτές τις τέσσερις παρεμβάσεις χρειάστηκε χρόνος και μελέτη. Γιατί ένα τέτοιο πολυεπίπεδο πρόγραμμα πράγματι ήταν μία σύνθετη άσκηση, με πολλές τεχνικές, οικονομικές, ακόμη και πολιτικές παραμέτρους. Διαμορφώθηκε, ωστόσο, σε άμεσο ρεαλιστικό σχέδιο χάρη στη συνεπή και συνετή πολιτική που προηγήθηκε. Είναι αυτή που έφερε χαμηλότερο έλλειμμα το 2021 και θετικές διεθνείς αξιολογήσεις. Και τώρα χρηματοδοτεί την νέα πρωτοβουλία μας, μαζί με τους πόρους από τα έσοδα των παραγωγών ρεύματος. Μακάρι να μπορέσουμε να πετύχουμε και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό. Αλλά δεν πρόκειται να περιμένω μέχρι το αργοκίνητο ευρωπαϊκό υπερωκεάνιο να αλλάξει πορεία. Θα είμαι, ωστόσο, ειλικρινής: όσο διαρκεί ο πόλεμος, καμία εθνική στήριξη δεν θα μπορεί να απορροφήσει όλες τις αυξήσεις και να κρατήσει τις τιμές ενέργειας εκεί που ήταν πριν την κρίση. Όποιος ισχυρίζεται ότι μπορεί να το κάνει, σας λέει ψέματα. Ήδη από το φθινόπωρο, άλλωστε, το κράτος απορροφά μέρος των αυξήσεων, ενισχύοντας ταυτόχρονα, όσο μπορεί, το διαθέσιμο εισόδημα με νέες, μόνιμες μειώσεις φόρων και εισφορών. Αυτές τις μέρες, μάλιστα, οκτώ στους δέκα συμπολίτες μας θα κληθούν να πληρώσουν ακόμα χαμηλότεροΤο σκεπτικό πίσω από τις ανακοινώσεις
Τέσσερις είναι οι στόχοι και τα βασικά στοιχεία των ανακοινώσεων του πρωθυπουργού.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές οι 4 στόχοι είναι οι εξής:
1) Πρώτον, πώς θα ανακουφιστούν περαιτέρω και με αναδρομικότητα όλοι οι πολίτες που είδαν υπέρογκες αυξήσεις στα τιμολόγια τους από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο και πως διαμορφώνονται οι πρόσθετες ενισχύσεις για κύριες και δευτερεύουσες κατοικίες έως τον Ιούνιο. Η Πολιτεία επιστρέφει στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας το 60% των πρόσθετων επιβαρύνσεων τις οποίες έχει υποστεί από τον Δεκέμβριο έως τον Μάϊο. Το όριο της έκτακτης αυτής αποζημίωσης θα είναι τα 600 ευρώ και θα αφορά όλους τους συμπολίτες μας με ετήσιο εισόδημα έως 45.000 ευρώ.
Ταυτόχρονα για τον Μάϊο και τον Ιούνιο θα καλύπτεται κατά 50% η όποια αύξηση στην κατανάλωση και πέραν των 300 kwh που επιδοτούνται έως σήμερα. Η νέα έκπτωση θα αφορά και τις μη κύριες κατοικίες και μάλιστα για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσής τους. Τα μέτρα πλέον με σταθερό προσανατολισμό τους πιο αδύναμους αυτή τη φορά, στοχεύουν και στη σημαντική ανακούφιση της μεσαίας τάξης.
2) Δεύτερον, πώς θα γίνει η παρέμβαση στην αγορά ενέργειας, χονδρική και λιανική, με έναν μόνιμο και δίκαιο τρόπο που θα εξορθολογίσει την αγορά και θα σταθεροποιήσει τις τιμές σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά. Η ελληνική κυβέρνηση δρομολογεί από τον Ιούλιο με δική της πρωτοβουλία ένα σύστημα που κόβει τον γόρδιο δεσμό μεταξύ των αυξήσεων στις διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου και τους λογαριασμούς της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Με μια διπλή παρέμβαση τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική αγορά ενέργειας θέτουμε έμμεσο πλαφόν στην αγορά λιανικής και σταθεροποιούμε τις τιμές λιανικής για τους επόμενους 6-12 μήνες.
Αναστέλλεται έτσι για όσο διαρκεί αυτό το σχήμα, η Ρήτρα Αναπροσαρμογής και κόβονται μαχαίρι τα συγκυριακά υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας.
3) Τρίτον, πώς θα διαχειριστούν τα λεγόμενα υπερέσοδα των εταιριών ενέργειας ώστε να υπάρξει μια δίκαιη συλλογική μοιρασιά του βάρους των ανατιμήσεων
4) Και τέταρτον, πώς μπορεί το κράτος να βοηθήσει τους καταναλωτές να προσαρμοστούν καλύτερα στα νέα δεδομένα και να μειώσουν τα ενεργειακά τους έξοδα σε μόνιμη βάση μέσα από δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης.
Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα
Οι ίδιες κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι από την έναρξη του πολέμου, έχουν σημειωθεί διαδοχικά ρεκόρ υψηλών διεθνών τιμών στο φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια που έχουν οδηγήσει τουλάχιστον τρεις φορές πάνω τις τιμές τους σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα. Και προσθέτουν ότι «για αυτό το λόγο η κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή και διαβλέποντας την ένταση και τις επιπτώσεις της διεθνούς ενεργειακής κρίσης σε λογαριασμούς ενέργειας, αγαθά πρώτης ανάγκης και πρώτες ύλες, έχει κινηθεί σε τρεις άξονες»:
α) Με στοχευμένα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων συνολικού ύψους 4 δις ευρώ έως τώρα -από τα μεγαλύτερα πακέτα ενίσχυσης στην ΕΕ
β) Με δυναμικές προτάσεις και συμμαχίες στο ευρωπαϊκό επίπεδο για κοινή παρέμβαση στις διεθνείς αγορές φυσικού αερίου που θα αποσυνδέει προσωρινά την επίδραση της τιμής του στο ηλεκτρικό ρεύμα
γ) Με νομοθετικές πρωτοβουλίες, συνεχείς ελέγχους και αυστηρά πρόστιμα σε όσους επιτήδειους επιχειρούν να κερδοσκοπήσουν πάνω στην διεθνή κρίση
Στο ερώτημα λοιπόν «τι έχετε κάνει έως σήμερα και γιατί δεν κινηθήκατε πιο γρήγορα» οι ίδιες πηγές απαντούν ότι «έχουμε κάνει ήδη πολλά, σίγουρα περισσότερα και νωρίτερα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Γνωρίζοντας όμως ότι και αυτά δεν είναι αρκετά για να καλύψουν το σύνολο των αυξήσεων για όλους τους καταναλωτές και αναμένοντας ταυτόχρονα και τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες».
Συνοπτικά
Συνεχίζοντας, οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν τα εξής:
● Είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που δημιούργησε το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης στο οποίο οδηγούνται τα υπερέσοδα του ειδικού λογαριασμού των ΑΠΕ, του ειδικού λογαριασμού των ΥΚΩ, καθώς και τα έσοδα από τις δημοπρασίες των ρύπων CO2 για να επιστρέψουν ως εκπτώσεις στους λογαριασμούς ρεύματος.
● Μέχρι σήμερα έχουν δοθεί από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης 2,2 δις για επιδοτήσεις και επιπλέον 1,1 δις από ΔΕΗ και ΔΕΠΑ εμπορίας σε εκπτώσεις σε ρεύμα και φυσικό αέριο, επιχειρώντας να μετριάσουμε τις εκρηκτικές αυξήσεις της ενέργειας.
● Για ένα σημαντικό αριθμό νοικοκυριών που προσεγγίζει το 70%, 2,3 εκ. Νοικοκυριά για την ακρίβεια, που καταναλώνουν μέχρι 300 kwh το μήνα για την κύρια κατοικία του, απορροφούμε έως και το 80% της αύξησης.
● Επιπλέον, περισσότερες από 1.250.000 πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έβλεπαν τους λογαριασμούς ρεύματος να είναι δυσβάσταχτοι τους προηγούμενους μήνες, από τον Απρίλιο και μετά χάρις στην πολύ αυξημένη επιδότηση αλλά και τις αναδρομικές επιδοτήσεις για τις καταναλώσεις των μηνών Δεκεμβρίου 2021 έως και 30 Απριλίου, θα διαπιστώσουν στους λογαριασμούς που θα λάβουν το επόμενο διάστημα, την θετική επίπτωση των ενισχύσεων της κυβέρνησης στην ελάφρυνση του ενεργειακού τους κόστους.
Τι επιτυγχάνεται με τη διπλή παρέμβαση
Άρα δεν υπάρχει πρόβλημα; Κυβερνητικές πηγές παραδέχονται ότι φυσικά και υπάρχει και είναι σοβαρό: «Το πρόβλημα εντοπίζεται, κυρίως ,στα περίπου 1 εκ. νοικοκυριά που θερμαίνονται κατά τη διάρκεια του χειμώνα με ηλεκτρικό ρεύμα, με αποτέλεσμα να καταναλώνουν πολλή περισσότερη ενέργεια από αυτήν που επιδοτείται με ένα μεγάλο μέρος αυτής της κατανάλωσης να έχει μείνει εκτός επιδότησης.»
3) Τι επιτυγχάνεται με τη διπλή μόνιμη παρέμβαση στην αγορά ενέργειας (χονδρική και λιανική) από τον Ιούλιο;
Με την παρέμβαση αυτή:
Α/ επανέρχονται οι τιμές ηλεκτρικού ρεύματος σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά
Β/ κόβεται μαχαίρι η δημιουργία υπερεσόδων από τη χρηματιστηριακή αγορά
Γ/ Αναστέλλεται ουσιαστικά η ρήτρα αναπροσαρμογής
Δ/ εντέλει ρυθμίζονται, στη βάση ενός αντικειμενικού και δίκαιου τρόπου υπολογισμού που έχει επεξεργαστεί η ΡΑΕ, οι εύλογες τελικές τιμές καταναλωτή στη βάση του μεταβλητού κόστους των παρόχων ενέργειας. Καλύπτονται κατά 70% έως 80% τις αυξήσεις επί των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος προ της κρίσης.
4) Τι θα συμβεί με τα υπερέσοδα των παραγωγών ενέργειας;
Η απόφαση της κυβέρνησης είναι ότι τα έσοδα αυτά -όταν πιστοποιηθούν από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας- θα φορολογηθούν με 90%. Αναμένεται η απόφαση της ΡΑΕ επ’αυτού. Όπως έχει δηλώσει ο Πρωθυπουργός, θα επιβληθεί το ποσόν που αναλογεί ως έκτακτο τέλος σε όλες τις επιχειρήσεις ενέργειας από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022. Το τέλος αυτό θα τροφοδοτήσει μέρος των πρόσθετων εκπτώσεων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Με το νέο μηχανισμό που τίθεται σε εφαρμογή από τον Ιούλιο σταματάει η παραγωγή υπερεσόδων.
οt.gr