Είναι ενδιαφέρον το πώς η Καστοριά έχει αποτελέσει σκηνικό για τόσο διαφορετικές ιστορίες και κινηματογραφικά είδη, από πολεμικές ταινίες εποχής μέχρι σύγχρονα δράματα. Η ομορφιά και η ιστορία της φαίνεται να εμπνέουν τους δημιουργούς. Και σήμερα μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για πολλούς σινεφίλ, οι οποίοι θα ήθελαν να γνωρίσουν από κοντά τα φυσικά πλατώ, όπου γυρίστηκαν οι ταινίες και οι σειρές.
ΕΡΕΥΝΑ – ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: kastorianiestia.gr
Οι ταινίες και οι σειρές που γυρίστηκαν κατά καιρούς στην Καστοριά
ΤΑΙΝΙΕΣ
- Η εμβληματική αντιπολεμική ταινία “Ουρανός” του Τάκη Κανελλόπουλου, που γυρίστηκε το 1962. Με πρωταγωνιστές τους Αιμιλία Πίττα, Φαίδων Γεωργίτσης, Τάκης Εμμανουήλ, Ελένη Ζαφειρίου, Νίκη Τριανταφυλλίδη
Αν και δεν διαδραματίζεται εξ ολοκλήρου στην Καστοριά, σημαντικό μέρος των γυρισμάτων του δεύτερου μέρους της ταινίας πραγματοποιήθηκε στην Καστοριά και συγκεκριμένα στην Οξυά, τον Πολυκέρασο και την ευρύτερη περιοχή του Βιτσίου. Το πρώτο μέρος της ταινίας γυρίστηκε στον Πελεκάνο Κοζάνης.
Ο “Ουρανός” είναι μια βαθιά συγκινητική και ποιητική ταινία που καταγράφει τις ανθρώπινες ιστορίες και τα τραύματα του πολέμου του ’40 στην μακεδονική επαρχία. Θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του ελληνικού κινηματογράφου και έκανε μεγάλη διεθνή καριέρα.
Στη μακεδονική επαρχία, δύο ζευγάρια χωρίζουν με την έναρξη του πολέμου. Οι δύο άντρες πάνε στο μέτωπο της Αλβανίας. Πολεμούν πλάι-πλάι με τον δάσκαλο, ο οποίος θα σκοτωθεί πρώτος. Στη συνέχεια, θα πέσουν και οι ίδιοι, το μέτωπο θα καταρρεύσει και το πένθος θα σκεπάσει τα πάντα.
26 Οκτωβρίου 1940: Σε ένα φυλάκιο στα ελληνοαλβανικά σύνορα, η ζωή των στρατιωτικών κυλά ήρεμα.
29 Οκτωβρίου 1940: Έχει κηρυχθεί ο πόλεμος με τους Ιταλούς και οι στρατιώτες αλλάζουν μονάδες ανάλογα με την ειδικότητά τους.
Άνοιξη 1941: Μετά την κατάκτηση της χώρας από τους Γερμανούς, οι στρατιώτες επιστρέφουν από τα μέτωπα του πολέμου, στα σπίτια τους με τα πόδια. Στο δρόμο, βρίσκουν καταφύγιο σε εκκλησίες και γνωρίζονται με τους ντόπιους.
* “Εγκατάλειψη” του 1965 στην οποία πρωταγωνιστούν ο Γιάννης Φέρτης και η Ξένια Καλογεροπούλου
Πρόκειται για μια κοινωνική ταινία σε σενάριο και σκηνοθεσία του Κώστα Ασημακόπουλου. Η υπόθεση διαδραματίζεται στην Καστοριά μετά το τέλος του πολέμου στην Αλβανία και κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Η Ελένη (Ξένια Καλογεροπούλου), μια εθελόντρια νοσοκόμα, επιστρέφει στην Καστοριά μαζί με τον Αλέξη (Γιάννης Φέρτης), έναν τραυματισμένο στρατιώτη με αμνησία. Ανάμεσά τους αναπτύσσεται ένας μεγάλος έρωτας.
Η ταινία γυρίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στην Καστοριά, σε διάφορες περιοχές όπως το Ντολτσό, η Βόρεια Παραλία, τα Πετσιά, η Ομόνοια, η Μαυριώτισσα και η Καλλιθέα. Στην ταινία συμμετέχει και η χορωδία Καστοριάς υπό τη διεύθυνση του Βασίλη Δόικου.
- “Παύλος Μελάς” (1973):
Πρόκειται για μια ιστορική βιογραφική ταινία σε σκηνοθεσία Φίλιππου Φυλάχτου. Ο Λάκης Κομνηνός υποδύεται τον εμβληματικό ήρωα του Μακεδονικού Αγώνα, Παύλο Μελά.
Η ταινία επικεντρώνεται στη ζωή και τη δράση του Παύλου Μελά στην περιοχή της Μακεδονίας στις αρχές του 20ού αιώνα, την περίοδο του αγώνα για την απελευθέρωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Καθώς ο Παύλος Μελάς έδρασε στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, συμπεριλαμβανομένης της Καστοριάς, πολλά από τα εξωτερικά γυρίσματα της ταινίας πραγματοποιήθηκαν σε φυσικούς χώρους της Καστοριάς και των γύρω περιοχών, προκειμένου να αναπαραστήσουν αυθεντικά το ιστορικό σκηνικό.
Η ταινία γνώρισε μεγάλη επιτυχία και συνέβαλε στη διατήρηση της μνήμης του Παύλου Μελά και του Μακεδονικού Αγώνα. Η ερμηνεία του Λάκη Κομνηνού στον πρωταγωνιστικό ρόλο ήταν ιδιαίτερα αξιομνημόνευτη.
- “Η φωτογραφία” του 1986, σε σκηνοθεσία Νίκου Παπατακη.
- Ηθοποιοί: Χ. Τσάγκας, Ά. Ρέτσος, Ζ. Ζάρπα, Δ. Τομαζάνη, Χ. Βαλαβανίδης
Επίσημη συμμετοχή στα Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (1986),
Η υπόθεση της ταινίας περιστρέφεται γύρω από έναν νεαρό γουναρά από την Καστοριά που αναζητά μια καλύτερη ζωή στη Γαλλία. Η Καστοριά αποτελεί σημαντικό μέρος της ιστορίας και το φυσικό της τοπίο εμφανίζεται στην ταινία.
Ένας νεαρός φεύγει στη διάρκεια της δικτατορίας για το Παρίσι, όπου ζητά βοήθεια από ένα μοναχικό και σχεδόν μισάνθρωπο μακρινό συγγενή του, που έχει εργαστήριο επεξεργασίας γούνας. Μαζί του κουβαλά τη φωτογραφία μιας τραγουδίστριας που την παρουσιάζει σαν αδελφή του, δημιουργώντας έτσι μια σειρά από παρεξηγήσεις, οι οποίες τον παρασύρουν σ’ ένα φαύλο κύκλο με αλλεπάλληλα ψέματα και φαντασιώσεις. Μια αλληγορική ιστορία με τη μορφή σύγχρονης τραγωδίας, γύρω από τις «παρεξηγήσεις» και τις απάτες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, ιδωμένη από την οπτική ενός Έλληνα της διασποράς.
- Το “Μετέωρο Βήμα του Πελαργού” (1991) του Θόδωρου Αγγελόπουλου είναι μια εμβληματική ταινία που έχει συνδέσει το όνομά της με την Καστοριά.
Πρωταγωνιστές:
Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι – πολιτικός
Ζαν Μορό – σύζυγος πολιτικού
Γκρέγκορι Καρ – Αλέξανδρος
Ηλίας Λογοθέτης – συνταγματάρχης
Δώρα Χρυσικού – κοπέλα
Αν και δεν γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στην πόλη, πολλές από τις χαρακτηριστικές και ατμοσφαιρικές σκηνές της ταινίας έχουν ως φόντο το μοναδικό τοπίο της Καστοριάς και τη λίμνη της. Η ομίχλη που συχνά καλύπτει την περιοχή, τα επιβλητικά αρχοντικά στις όχθες της λίμνης και η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της πόλης, συνέβαλαν στη δημιουργία του ονειρικού και μεταφυσικού κόσμου της ταινίας.
Το “Μετέωρο Βήμα του Πελαργού” πραγματεύεται το διαχρονικό ζήτημα των συνόρων, της ταυτότητας και της ανθρώπινης ύπαρξης, με τον χαρακτηριστικό ποιητικό και ελεγειακό τρόπο του Αγγελόπουλου. Η Καστοριά, με την αμφίσημη θέση της ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς και την ιδιαίτερη φυσική της ομορφιά, λειτούργησε ως ιδανικό σκηνικό για την αφήγηση αυτής της ιστορίας.
Είναι μια ταινία που έχει προβληθεί και αναγνωριστεί διεθνώς, κάνοντας γνωστή την Καστοριά σε ένα ευρύτερο κοινό. Η σύνδεση της πόλης με αυτή την κινηματογραφική δημιουργία είναι αναμφισβήτητη.
Καστοριά, περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας στο 1900. Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι και άλλες εθνικότητες ζουν μαζί υπό το καθεστώς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μέσα στην απελπισία, την αστάθεια και τη σύγχυση που έφερε ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897. Σ’ αυτές τις συνθήκες μια οικογένεια ψαράδων στη λίμνη της Καστοριάς προσπαθεί να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Ένας ψαράς, η γυναίκα του, ο παππούς και τα πέντε παιδιά τους. Η κόρη του δουλεύει στη γούνα, ο μικρός γιος πάει στο ελληνικό σχολείο, ενώ ο μεγάλος γιος, ο Χρήστος, βοηθάει τον πατέρα του στο ψάρεμα. Ο ανθός που αναδύεται από τη λίμνη, προσωποποιείται στον βασικό ήρωα της ταινίας, τον Χρήστο. Κάθε πρωί, την ώρα που ο ουρανός και το νερό στη λίμνη γίνονται ένα με την καταχνιά, ο Χρήστος ρίχνει τα δίχτυα του. Είναι οι ώρες που πουλιά, ψάρια και άνθρωποι πασχίζουν να κερδίσουν τη ζωή τους.
- Στάκαμαν Έτος: 2000 Είδος: comedy
Σκηνοθεσία Καφετζοπουλος Αντωνης
Σενάριο Καφετζοπουλος Αντωνης
Ηθοποιοί
Καλλιβωκας Δημητρης, Καλογηρου Σπυρος, Καφετζοπουλος Αντωνης, Γρηγοριαδης Κλεων, Κουτσαφτη Δαφνη, Theodorova Maria, Ελευθεριαδης Βαλεριος, Σταροβας Δημητρης, Φεστα Γιωτα
Ένας καθηγητής μαθηματικών (Αντώνης Καφετζόπουλος), παρά την επιμονή του να κρατήσει την προσωπική του ζωή μέσα στα πλαίσια που ο ίδιος έχει ορίσει, θα βρεθεί μπερδεμένος σε μια περιπέτεια, μόλις πληροφορείται ότι έχει κληρονομήσει το γουναράδικο της μητέρας του. Ο όρος της κληρονομιάς είναι να αναλάβει υπό την προστασία του δύο ηλικιωμένους τρόφιμους του γηροκομείου Αθηνών (Σπύρος Καλογήρου και Δημήτρης Καλλιβωκάς). Ένας από τους δύο παππούδες είναι ο φυσικός του πατέρας. Ξεκινάει λοιπόν μαζί με την έφηβη κόρη του (Δάφνη Κουτσαφτή) και τους δύο «πατέρες» του, σε μια οδύσσεια προς την Καστοριά. Στην πορεία θα έρθει πιο κοντά με την κόρη του, θα αντιμετωπίσει διαφόρων ειδών προκλήσεις και θα αγαπήσει τους δύο ανταγωνιστικούς μεταξύ τους και άκρως απολαυστικούς γέροντες.
- Οι “Νύφες” του Παντελή Βούλγαρη, μια πανέμορφη και συγκινητική ταινία του 2004, έχουν επίσης γυριστεί εν μέρει στην Καστοριά.
Πρωταγωνιστές:
Βικτώρια Χαραλαμπίδου ως Νίκη Δούκα
Ντέμιαν Λιούις ως Νόρμαν Χάρις
Άντρεα Φέρεολ ως Εμινέ
Εύη Σαουλίδου ως Χαρώ
Δημήτρης Καταλειφός ως καπετάνιος
Ειρήνη Ιγγλέση ως κυρία Καρδάκη
Εβελίνα Παπούλια ως Μάριον Γκίμπσον
Στέφεν Μπέρκοφ ως Καραμπουλάτ
Αποστόλης Τότσικας ως Νικόλας
Ελιζαβέτα Κουζνέτσοβα ως Όλγα
Γιώργος Μακρής ως Πρόδρομος
Όλγα Δαμάνη ως κυρία Δούκα
Ευαγγελία Ανδρεαδάκη ως νονά Νίκης
Γιάννης Τότσικας ως παππούς Χαρώς
Κώστας Σόμμερ ως Κώστας
Φωτεινή Κοντουδάκη ως Ελένη
Γιώργος Σουξές ως Γιώργος
Ελένη Ρουσσινού ως Γιελένα
Οι Νύφες είναι βραβευμένη δραματική και ηθογραφική ταινία του γνωστού σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη, παραγωγής 2004. Το θέμα της ταινίας είναι το ταξίδι 700 γυναικών, Ελληνίδων, Τουρκάλων, Ρωσίδων, από την Κωνσταντινούπολη προς τη Νέα Υόρκη το 1922, όπου θα συναντήσουν τους άντρες που πρόκειται να παντρευτούν, και ο έρωτας μίας από αυτές τις γυναίκες και ενός Αμερικανού φωτογράφου.
“Ψυχή Βαθιά” του Παντελή Βούλγαρη, μια ακόμη εξαιρετική ταινία του 2009, έχει γυριστεί εξ ολοκλήρου στην ευρύτερη περιοχή της Καστοριάς.
Πρωταγωνιστές:
- Γιώργος Αγγέλκος, ως Βλάσης
- Χρήστος Καρτέρης, ως Ανέστης
- Γιώργος Συμεωνίδης, ως ανθυπολοχαγός Τριαντάφυλλος
- Βαγγέλης Μουρίκης, ως καπετάν-Ντούλας
- Βικτώρια Χαραλαμπίδου, ως Γιαννούλα
- Θανάσης Βέγγος ως ένας παππούς
Η ταινία διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949) και ακολουθεί τις ιστορίες δύο αντίπαλων αδελφών στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Τα επιβλητικά τοπία της περιοχής, τα βουνά και τα χωριά γύρω από την Καστοριά, αποτελούν ένα σημαντικό σκηνικό για την δραματική αυτή ιστορία.
Η “Ψυχή Βαθιά” είναι μια ταινία που εξερευνά τις βαθιές πληγές του Εμφυλίου και τις τραγικές συνέπειες του διχασμού. Η επιλογή της Καστοριάς ως τοποθεσίας γυρισμάτων ενισχύει την αίσθηση του τόπου και του χρόνου στην ταινία.
Ο Παντελής Βούλγαρης φαίνεται να έχει μια ιδιαίτερη σχέση με την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, καθώς αρκετές από τις ταινίες του έχουν γυριστεί εκεί, αναδεικνύοντας την ιστορία και την ομορφιά του τόπου.
Η ταινία εξελίσσεται το 1949, τους τελευταίους μήνες του Εμφυλίου Πολέμου, στον Γράμμο και στο Βίτσι. Ο Ανέστης, 17 ετών, έχει επιστρατευθεί από τον ανθυπολοχαγό Τριαντάφυλλο του Εθνικού Στρατού, και ο αδελφός του Βλάσης, 14 ετών, από τον καπετάν Ντούλα του Δημοκρατικού Στρατού ως οδηγοί καθώς μεγάλωσαν και ξέρουν την περιοχή. Μαζί με άλλους στρατιώτες και αντάρτες, όπως η πολυβολήτρια Γιαννούλα, ο Καλαματιανός δεκανέας, ο ταξίαρχος Τσαγκλής, η 15χρονη αντάρτισσα Φούλα, συμμετέχουν στον πόλεμο στον οποίο σκοτώνονται πολλοί νέοι. Τα δύο αδέλφια μέσα στη φρίκη του πολέμου καταφέρνουν να συναντηθούν κρυφά τρεις φορές. Στην τελευταία φορά, ο Ανέστης προσπαθεί να πείσει τον Βλάση να έρθει με το μέρος του, όπως ο Βλάσης έχει γίνει πολυβολητής, γνωστός ως συναγωνιστής Φλόγας, και έχει τιμηθεί με το παράσημο του Γράμμου.
Δεμένη κόκκινη κλωστή Έτος: 2011 Είδος: drama, war
Σκηνοθεσία: Κώστας Χαραλάμπους
Σενάριο: Κώστας Χαραλάμπους
Ηθοποιοί: Θάνος Σαμαράς , Τάσος Νούσιας , Στεφανία Γουλιώτη , Ανέστης Βλάχος , Τάσος Παλαντζίδης , Βασίλης Χρηστίδης , Ντίνα Μιχαηλίδη , Μαρία Φιλίππου (I) , Έφη Γούση , Σπύρος Μπιμπίλας , Δημήτρης Θεοδώρου , Γιώργος Γεροντιδάκης , Νίκος Χίλιος , Μιχάλης Γιαννικάκης , Γιώργος Γαρνάβος , Χρήστος Λιακόπουλος , Θόδωρος Ελευθεριάδης , Μπάμπης Κλαλιώτης , Βαγγέλης Δαλλές , Νίκος Χίλιος , Βασίλης Τσόρλαλης
Η ταινία ξεκινά λίγα χρόνια πριν από τις εκλογές το Μάρτιο του ’46. Αναφέρεται στα γεγονότα που οδήγησαν στον Εμφύλιο Πόλεμο. Εστιάζουμε ουσιαστικά σ’ έναν πυρήνα ανθρώπων, σ’ ένα ορεινό χωριό στην Ελλάδα και βλέπουμε πώς αυτός ο πυρήνας, οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων εξελίσσονται έως τον Εμφύλιο Πόλεμο. Πώς δηλαδή διαμορφώνονται ομάδες μεταξύ των δύο βασικών φρονημάτων που επικρατούσαν εκείνη την εποχή και πώς αυτό το τεταμένο κλίμα οδηγεί σιγά-σιγά στα γεγονότα που αργότερα εξελίσσεται στον Εμφύλιο Πόλεμο.
ΣΕΙΡΕΣ
Στη σκιά του πολέμου Γυρίστηκε από το ΜEGA. Έτος: 1999-2000 Είδος: drama, war
Σκηνοθεσία: Χρήστος Παληγιαννόπουλος
Σενάριο: Μαρία Γεωργιάδου
● Στράτος Τζώρτζογλου
Πρωταγωνιστές: Μιμή Ντενίση, Στράτος Τζώρτζογλου
Κανείς δεν θα περίμενε ότι η Άννα Βασιλείου, υπόδειγμα συζύγου και μητέρας, θα θυσίαζε οικογένεια, κοινωνική θέση και περιουσία για έναν έρωτα. Πως θα εγκατέλειπε έναν ισχυρό οικονομικά σύζυγο για ένα κυνηγημένο Σέρβο. Ούτε και ο Γκόραν πίστευε πως στην καρδιά του, που είχε σκληρύνει μετά από τόσα χρόνια πολέμου, θα υπήρχε θέση για έρωτα. Η πρώτη τους συνάντηση γίνεται στις Πρέσπες, όπου κρύβεται πληγωμένος ο Γκόραν και ο έρωτάς τους είναι κεραυνοβόλος. Η αγάπη χαρίζει και στους δυο την ευτυχία, αλλά επισκιάζεται από τις ενοχές της Άννας και την αγωνία του Γκόραν για την χώρα και τους δικούς του. Και όταν η σχέση τους αποκαλύπτεται, οι δυο ήρωες έρχονται αντιμέτωποι με μίσος, απειλές και βασανιστικά διλήμματα.
- Η ζωή εν τάφω που προβλήθηκε από την ΕΡΤ1 το 2019.
Αυτή η σειρά, σε σκηνοθεσία Τάσου Ψαρρά, αποτελεί μια σύγχρονη ματιά στο κλασικό αντιπολεμικό έργο του Στράτη Μυριβήλη.
Και σε αυτή την πιο πρόσφατη παραγωγή, σημαντικό μέρος των γυρισμάτων πραγματοποιήθηκε και πάλι στην Καστοριά.
Έπειτα από την ερωτική επιστολογραφία του Αντώνη Κωστούλα, εθελοντή στρατιώτη στην Μεραρχία Αρχιπελάγους, με την τρυφερή Μυρσίνη, δασκάλα του Παρθεναγωγείου Μυτιλήνης, ακολουθούμε τα βήματα των πολιτικών εξελίξεων που μας οδηγούν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και γενικότερα διαπλέουμε σε μια διαχρονική ματιά των απάνθρωπων συνθηκών και της καταστροφικής ματαιότητας κάθε πολέμου. Μία υπέροχη ευαίσθητη ερωτική ιστορία που μεγαλώνει όπως «μια παπαρούνα» στα ζοφερά χαρακώματα.
- Βασικοί χαρακτήρες
Αντώνης Κωστούλας (Δημήτρης Μοθωναίος)
Στρατηγός Ιωάννου-Μπαλαφάρας (Γιάννης Μπέζος)
Μυρσίνη (Χριστίνα Χειλά – Φαμέλη)
Άντζω (Καρυοφυλλιά Καραμπέτη)
Στρατής Μυριβήλης (Νίκος Πουρσανίδης)
Θύμιος Κωστούλας (Γιώργος Αρμένης)
Φαναριώτης (Δημήτρης Ήμελλος)
ταμίας (Ερρίκος Λίτσης)
Στυλιανούλα (Ηλιάνα Μαυρομάτη)
Λεωνίδας (Βαγγέλης Στρατηγάκος)
