Στη σύγχρονη διατροφή, η ανάγκη για εναλλακτικές λύσεις στη ζάχαρη έχει οδηγήσει στη ραγδαία αύξηση χρήσης γλυκαντικών ουσιών, όπως η ασπαρτάμη, η σακχαρίνη, η στέβια και οι πολυόλες — με πιο γνωστή την ερυθριτόλη.
Η ερυθριτόλη, μια αλκοόλη ζάχαρης (πολυόλη), χρησιμοποιείται ευρέως σε προϊόντα «χαμηλών θερμίδων» όπως σνακ για δίαιτες κετογονικές, ενεργειακά ποτά και τσίχλες χωρίς ζάχαρη.
Έχει εγκριθεί στις ΗΠΑ από το 2001 και προωθείται ως υγιεινή επιλογή για άτομα που επιθυμούν να μειώσουν την πρόσληψη ζάχαρης ή να ρυθμίσουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Ωστόσο, παρά τη δημοτικότητά της, νεότερες έρευνες θέτουν υπό αμφισβήτηση την ασφάλεια της ερυθριτόλης, ειδικά σε ό,τι αφορά την υγεία του εγκεφάλου και των αιμοφόρων αγγείων.
Τι αποκαλύπτουν οι πρόσφατες μελέτες
Πρόσφατες επιστημονικές μελέτες υποδεικνύουν μια συσχέτιση μεταξύ υψηλών επιπέδων ερυθριτόλης στο αίμα και αυξημένου κινδύνου για έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Η πιθανή αιτία εντοπίζεται στη δημιουργία θρόμβων, μέσω επιδράσεων στα αιμοφόρα αγγεία και την κυτταρική λειτουργία.
Στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, ερευνητές του Εργαστηρίου Αγγειακής Βιολογίας διερεύνησαν τις κυτταρικές επιδράσεις της ερυθριτόλης σε ανθρώπινα εγκεφαλικά ενδοθηλιακά κύτταρα — δηλαδή στα κύτταρα που επενδύουν τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου.
Τα κύτταρα εκτέθηκαν σε διάλυμα με ποσότητα ερυθριτόλης αντίστοιχη με εκείνη ενός τυπικού ποτού που περιέχει τεχνητά γλυκαντικά (περίπου 30 γραμμάρια). Μετά από τρεις ώρες, οι ερευνητές κατέγραψαν υπερδιπλάσια αύξηση των επιβλαβών αντιδραστικών μορφών οξυγόνου (ROS) — ελεύθερες ρίζες που προκαλούν οξειδωτικό στρες και κυτταρική βλάβη.
Παράλληλα, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της παραγωγής νιτρικού οξειδίου, ενός μορίου ζωτικής σημασίας για τη φυσιολογική διαστολή των αγγείων και τη σωστή ροή του αίματος.
Πιθανές επιπτώσεις στην αγγειακή και εγκεφαλική υγεία
Η συνδυασμένη αύξηση του οξειδωτικού στρες και η μείωση του νιτρικού οξειδίου διαταράσσει τη φυσιολογική λειτουργία των αγγείων. Αυτή η ανισορροπία δημιουργεί ένα περιβάλλον που ευνοεί την αγγειακή φλεγμονή, τη θρόμβωση και την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως το εγκεφαλικό.
Ειδικά στον ευαίσθητο νευρικό ιστό του εγκεφάλου, τέτοιες αλλοιώσεις μπορούν να οδηγήσουν σε γνωστική έκπτωση, βλάβες στην αιμάτωση και μακροχρόνιες νευρολογικές επιπτώσεις.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι, αν και ο οργανισμός προσπαθεί να αντισταθμίσει την αυξημένη παραγωγή ελευθέρων ριζών μέσω των εσωτερικών αντιοξειδωτικών μηχανισμών, η επιβάρυνση παραμένει υψηλή.
Τι προτείνουν οι ειδικοί
Τα νέα ευρήματα κλονίζουν την ιδέα της ερυθριτόλης ως «αβλαβές» υποκατάστατο της ζάχαρης και ενισχύουν την ανάγκη για μετρημένη κατανάλωση, ιδιαίτερα σε άτομα με ήδη υπάρχοντες παράγοντες κινδύνου (π.χ. υπέρταση, καρδιαγγειακά προβλήματα).
Για πιο ασφαλείς εναλλακτικές, οι ειδικοί συστήνουν τη χρήση φυσικών γλυκαντικών όπως το μέλι ή το σιρόπι χουρμά, τα οποία περιέχουν και ωφέλιμα αντιοξειδωτικά — πάντα όμως με μέτρο, καθώς και αυτά επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου.
Η στέβια φαίνεται να αποτελεί ασφαλέστερη επιλογή, χωρίς τις ίδιες επιδράσεις στο οξειδωτικό στρες ή την αγγειακή λειτουργία.
Πηγή: medicalnewstoday
