Η καταστροφή του φράγματος στη Νόβα Καχόβκα έχει προκαλέσει τεράστια καταστροφή καθώς επηρεάζει άμεσα χιλιάδες κατοίκους της ευρύτερης περιοχής ενώ αποτελούσε από την αρχή σημείο στρατηγικής σημασίας και για τις δύο πλευρές
Ακόμα δεν υπάρχει λεπτομερής εικόνα για το μέγεθος της καταστροφής που προκλήθηκε από την ανατίναξη του φράγματος στη Νόβα Καχόβκα που βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο, αν και έχει γίνει σαφές ότι πρόκειται για σημαντικό πλήγμα που επηρεάζει χιλιάδες ανθρώπους και απειλεί και τη λειτουργία κρίσιμων υποδομών όπως του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια και υδροηλεκτρικών σταθμών της περιοχής.
Το φράγμα συγκρατεί νερό ίσο με αυτό της Μεγάλης Αλμυρής Λίμνης στην αμερικανική πολιτεία Γιούτα. Το ίδιο το φράγμα έχει ύψος 30 μέτρα και πλάτος εκατοντάδων μέτρων. Κατασκευάστηκε το 1956 ως μέρος του υδροηλεκτρικού σταθμού Kakhovka και τροφοδοτεί με νερό την Κριμαία και το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, το οποίο σύμφωνα με τους ρώσους αξιωματούχους δεν διατρέχει άμεσο κίνδυνο.
Η διάρρηξη του φράγματος θα μπορούσε να πλημμυρίσει τους οικισμούς που βρίσκονται κάτω από τους ύψους του, συμπεριλαμβανομένης της Χερσώνας, την οποία οι ουκρανικές δυνάμεις ανακατέλαβαν στα τέλη του 2022.
Ήδη έχουν αρχίσει να εκκενώνονται οικισμοί γύρω από τον ποταμό Δνείπερο υπό τον φόβο πλημυρών ενώ σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους υπάρχει ο κίνδυνος η Κριμαία να μείνει χωρίς πόσιμο νερό. Οι ρωσικές αρχές υποστήριξαν από την άλλη ότι δεν υπάρχει «καμία απειλή» να στεγνώσει το κανάλι της Βόρειας Κριμαίας λόγω της κατάρρευσης του φράγματος.
Το φράγμα βοηθά επίσης στην τροφοδοσία του υδροηλεκτρικού σταθμού Kakhovka.
Ρωσία και Ουκρανία αλληλοκατηγορούνται για την επίθεση στο φράγμα ενώ δεν λείπουν και οι αναφορές για έγκλημα πολέμου.
Έγκλημα πολέμου η επίθεση στο φράγμα
Η καταστροφή του φράγματος Kakhovka, ή ενός παρόμοιου φράγματος, θα θεωρούνταν έγκλημα πολέμου αναφέρει το skynews καθώς τα φράγματα πρέπει να προστατεύονται σύμφωνα με τους νόμους του πολέμου και τη σύμβαση της Γενεύης.
Το βρετανικό μέσο ενημέρωσης σημειώνει χαρακτηριστικά ότι το άρθρο 56 του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου Ι του 1977 αναφέρει:
«Έργα και εγκαταστάσεις που περιέχουν επικίνδυνες δυνάμεις, δηλαδή φράγματα, αναχώματα και πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, δεν θα γίνονται αντικείμενο επίθεσης, ακόμη και όταν τα αντικείμενα αυτά είναι στρατιωτικοί στόχοι, εάν η επίθεση αυτή μπορεί να προκαλέσει την απελευθέρωση επικίνδυνων δυνάμεων και συνακόλουθες σοβαρές απώλειες μεταξύ του άμαχου πληθυσμού.
«Άλλοι στρατιωτικοί στόχοι που βρίσκονται στα έργα ή τις εγκαταστάσεις αυτές ή κοντά σε αυτές δεν γίνονται αντικείμενο επίθεσης, εάν η επίθεση αυτή μπορεί να προκαλέσει την απελευθέρωση επικίνδυνων δυνάμεων από τα έργα ή τις εγκαταστάσεις και συνακόλουθες σοβαρές απώλειες μεταξύ του άμαχου πληθυσμού».
Μετά την επίθεση στο φράγμα Μόσχα και Κίεβο εξαπολύουν κατηγορίες ο ένας στον άλλον.
Το ρωσικό RIA αναφέρει ότι ουκρανικές δυνάμεις βομβάρδισαν κατά τη διάρκεια της νύχτας το φράγμα με αποτέλεσμα να καταστραφούν κάποιες βαλβίδες του και να υπάρξει ανεξέλεγκτη διαρροή νερού. Μάλιστα το πρωί της Τρίτης ο ανταποκριτής του ρωσικού μέσου στην περιοχή ανέφερε ότι συνεχίζονται τα πλήγματα των Ουκρανών στο σημείο.
Σύμφωνα με το RIA οι επόμενες 72 ώρες είναι κρίσιμες ενώ οι αρχές δηλώνουν ότι δεν είναι δυνατή η άμεση επιδιόρθωση της ζημιάς στο φράγμα. Οι Ρώσοι έκαναν λόγο για τρομοκρατικό χτύπημα των Ουκρανών.
Οι Ουκρανοί από την άλλη, μιλούν για τη μεγαλύτερη καταστροφή προερχόμενη από «ανθρώπινο χέρι» τις τελευταίες δεκαετίες, και κατηγορούν τη Μόσχα ότι ρωσικές δυνάμεις ανατίναξαν το φράγμα μέσα στον πανικό τους.
«Οι κατακτητές ανατίναξαν πανικόβλητοι το φράγμα στη Καχόβκα – πρόκειται για μια πράξη τρομοκρατίας και ένα έγκλημα πολέμου, το οποίο θα αποτελέσει απόδειξη σε διεθνές δικαστήριο», αναφέρει η υπηρεσία στρατιωτικών πληροφοριών του Κιέβου, που κάνει λόγο για τεράστια οικολογική καταστροφή και για ανυπολόγιστες συνέπειες για τους κατοίκους της Νότιας Ουκρανίας.
Τι είχε προηγηθεί
Από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, το φράγμα Nova Kakhovka έχει χαρακτηριστεί ως πιθανός στόχος τόσο για τη στρατηγική του σημασία – όσο και για τη ζημιά που θα προκαλούσε η καταστροφή του. Καταλήφθηκε από τη Ρωσία κατά την έναρξη της εισβολής της Μόσχας τον Φεβρουάριο του 2022 και έκτοτε κρατείται από αυτήν.
Τον Οκτώβριο, καθώς η Ουκρανία βρισκόταν εν μέσω της ανάκτησης μεγάλων τμημάτων της κατεχόμενης Χερσώνας, ο Ζελένσκι προέτρεψε τη Δύση να προειδοποιήσει τη Ρωσία να μην ανατινάξει το φράγμα, προειδοποιώντας ότι θα πλημμύριζε μια μεγάλη περιοχή της νότιας Ουκρανίας. Τότε, ισχυρίστηκε ότι οι ρωσικές δυνάμεις είχαν τοποθετήσει εκρηκτικά στο εσωτερικό του φράγματος.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι «η καταστροφή του φράγματος θα σήμαινε καταστροφή μεγάλης κλίμακας» και συνέκρινε μια τέτοια πράξη με τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής.
Οι στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών της Ουκρανίας δήλωσαν ότι «η κλίμακα της οικολογικής καταστροφής [θα] ξεπερνούσε κατά πολύ τα σύνορα της Ουκρανίας και θα επηρέαζε ολόκληρη την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας».
Παράλληλα, η Ρωσία κατηγόρησε το Κίεβο ότι εκτόξευσε πυραύλους στο φράγμα και ότι σχεδιάζει να το καταστρέψει.
Μετά την ανακατάληψη της Χερσώνας από την Ουκρανία τον Νοέμβριο, εμφανίστηκαν εικόνες από κάποιες σημαντικές ζημιές στο φράγμα. Η Ρωσία είχε κατηγορήσει την Ουκρανία ότι βομβάρδισε το φράγμα κατά την εκστρατεία της για την ανακατάληψη της Χερσώνας.